، مرتضی رضوانفرعضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که برای مطالعات پژوهشی در تانزانیا به سر می برد در ماموریت به سایت تاریخی کائوله (دولت شهر شیرازی) در این کشور گزارش و تصاویری در خصوص این منطقه و آداب و رسوم اهالی آن ارسال کرده است.

در این گزارش آمده است ، محوطه شهر تاریخی کائوله یکی از مهمترین سایتهای تاریخی تانزانیا است که در سال 1964میلادی در فهرست آثار تاریخی تانزانیا به ثبت رسیده و مورد حفاظت(هرچند ابتدایی) قرار گرفته است. کائوله امروزه به شکل یک روستا و ذیل  شهر باگامایو در64 کیلومتری دارالسلام قرار دارد.
 
شهر بندری کائوله در قرن سیزدهم میلادی توسط گروهی از شیرازی های مهاجر و به عنوان یک حکومت محلی تاسیس شد و نزدیک به چهار قرن بندر مهمی برای صدور کالا به سراسر جهان بوده است.
 
آنچه از این دولت شهر باقی مانده تعداد معدودی ساختمان تخریب شده است که در میان این خرابه ها می توان به بقایای دو مسجد که محراب و چند دیوار از آن باقی مانده ، 22 قبر که عمدتا به افراد دیوانی و یا روحانیون عالی رتبه تعلق دارد، پایه ها و دیوارهای کوتاهی از یک بنا که احتمالا مدرسه و بنای مسکونی بوده و یک چاه آب که اطاقکی در کنار آن ساخته شده اشاره کرد.
 
 سالم ترین قسمت این محوطه مربوط به همین اطاقک است که در کنار چاه آب قرار دارد و احتمالا قداستی است که اهالی برای این چاه قائل بوده اند. اهالی منطقه آب این چاه را دارای خواص معجزه آسا می دانند و حتی هم اکنون نیز از نقاط مختلف تانزانیا برای استفاده از این آب به کائوله می آیند.
 
 این چاه در فاصله حدودا 50 متری دریا قرار دارد اما دارای آب شیرین و قابل آشامیدن است و همچنین در تمام ایام سال دارای حجم ثابتی است.
 
مردم معتقدند این آب شفابخش است و معجزات زیادی برای آن بیان می کنند. بناهای این محوطه تماما از سنگ های مرجانی بنا شده و شبیه به معماری مابقی آثار شیرازی ها در سواحل شرق آفریقا است.
 
قدیمی ترین مسجد در شرق آفریقا
 
 از دو مسجد موجود در این محوطه، مسجد جنوبی دارای قدمت بیشتری است و در تزئینات آن، مهارت بیشتری بکار رفته است.
 
رضوانفر در گزارش خود می افزاید: بگفته راهنمای سایت، برخی از باستان شناسان براساس تعدادی از کشفیات معتقدند قدمت این مسجد به پیش از دولت شهر می رسد و احتمالا در قرن هفتم توسط گروهی از شیرازی ها بنا شده که در اینصورت باید گفت این مسجد، می تواند قدیمی ترین مسجد در شرق آفریقا باشد.
 
در قسمت دیوار جنوبی مسجد پلکانی وجود دارد که به احتمال زیاد به عنوان محل اذان گفتن از آن استفاده می شده است.
 
در مسجد دیگری به نام مسجد بلوچی ساخته شده در سال 1908 میلادی در شهر باگامایو واقع در 5 کیلومتری کائوله مانند همین پلکان و با همین کارکرد وجود دارد.
 
چندین مقبره در محوطه وجود دارد که برخی از آنها دارای ستونهای بلندی است و برخی نیز دارای دیواره های کنگره دار، محلهایی روی دیوار مقبره ها تعبیه شده که ظاهرا محل نصب اشیای خاصی بوده است.
 
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه گزارش خود می نویسد: بر اساس مشاهده چند قبر در روستای بلوچی می توان گفت اشیای یاد شده باید کاسه های سرامیکی و رنگی بوده باشد که احتمالا برای تزئین مقبره استفاده می شده است.
 
ظروفی که در موزه کائوله و مقابر بلوچهای منطقه وجود دارد غالبا سرامیک چینی است که نشان دهنده ارتباط تجاری کشور چین و کائوله است.
 
 ادامه سنت دیرین شیرازی ها   
 
تمام قبرها دارای کتیبه های سنگی و یا گلی بوده است که نام، تاریخ فوت و منصب متوفی را مشخص می کند که، نمونه این کتیبه ها در روستای بلوچی کائوله تا سالها استفاده شده و به نظر می رسد ادامه سنت دیرین شیرازی ها است.
 
مقبره های مناره دار مربوط به افراد دیوانی و خانواده سلطنتی بوده که براساس موقعیت هریک از افراد، بلندی و تزئینات مقابر تغییر کرده است.
 
این پژوهشگر در گزارش خود می افزاید :براساس گفته راهنمای سایت، بلندترین ستون، متعلق به قبر شیخ علی بن جمعه است؛ وی حاکم و پادشاه حکومت شیرازی ها در کائوله بوده و طبق کتیبه ای که قبلا بر روی دیوار مقبره نصب بوده در سن 55 سالگی و در سال 1270 هجری فوت شده است.
 
در ضلع غربی محوطه، پایه های بنای نسبتا بزرگی وجود دارد که ساختار مدرسه و همچنین یک بنای مسکونی را نشان می دهد.
 
براساس گفته اهالی، کلمه کائوله به معنای "برو ببین" است که ظاهرا کنایه از نشان دادن عظمت شهر کائوله در گذشته بوده است.
 
شهر کائوله بعد از قرن شانزدهم به مرور متروک شد تا اینکه مجددا در قرن 18 مورد توجه عمانی ها قرار گرفت. عمانی ها لشگری از سربازان بلوچ ایرانی را در این منطقه مستقر کردند که فرزندان آنها هنوز در این منطقه سکونت دارند.  

رضوانفر در پایان می نویسد :در گفت و گویی که با سه تن از اهالی روستای بلوچی در کائوله داشتم، مردم منطقه، خود را از نوادگان این سربازان بلوچی میدانند و به ایرانی بودن خود تاکید می کنند.
 
براساس گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری،امروزه کائوله یکی از روستاهای شهر باگامایو محسوب می شود،بلوچها در نقاط بسیاری از منطقه باگامایو گسترش یافته و ادامه دهنده فرهنگ شیرازیها بوده اند، بلوچهای منطقه طی تاریخ، خدمات زیادی در حوزه فعالیتهای فرهنگی، مذهبی و تجاری انجام داده اند که از آن جمله می توان به ساخت اولین مدرسه تانزانیا در منطقه باگامایو و  همچنین ساخت بیمارستان و یا مساجد و مراکز عام المنفعه اشاره کرد

---

مطالب مرتبط با موضوع