تمام فیلم های ضد ایرانی تاریخ سینمای هالیود | معرفی نقد بررسی و تصاویر فیلم و سریالهای هالیودی

simorgh shahr
جمعه ۱۲ شهریور ۹۵
۲۲:۳۸

هفته نامه پنجره - کیوان امجدیان: قصه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 57 شروع شد؛ دوستان و دشمنان ملت ایران در مواجهه با این واقعه مهم و تاریخ‌ساز، به‎تدریج خودشان را نشان دادند.

دوستان با دراز کردن دست دوستی و برادری و دشمنان قسم خورده ایران و انقلاب هم سعی کردند با شیوه‎‎های مختلف، عداوتشان را بروز دهند. آمریکا و رژیم اشغالگر قدس که در رأس این دشمنی قرار داشتند و هم‎چنان دارند، از همان ابتدا وقتی دیدند نظام جمهوری اسلامی ایران تثبیت شده و بیداری اسلامی مردم کشورمان، به چراغ راهی برای دیگر مظلومان جهان تبدیل شده، از همه ظرفیت‎ها و امکانات خود برای ضربه زدن به انقلاب استفاده کردند. آمریکا به‎عنوان سردمدار نظام سلطه در جهان، با اشراف به نقش رسانه و مدیوم تاثیرگذار و فراگیری چون سینما، خیلی زود دست به‎کار شد و به تولید فیلم‎هایی پرداخت که در آن چهره‎ای مخوف و نازیبا از ایران و انقلاب اسلامی به جهان عرضه کند.

امکانات وسیع هالیوود به محض اراده، در خدمت امپریالیست قرار گرفت و با خط‌دهی و هدایت جریان صهیونیستی، فیلمنامه‎‎های فراوانی نوشته شد و جلوی دوربین رفت. آمریکا طی این سال‌ها، با جعل و تحریف واقعیت و دروغ‌پردازی‎‎های هالیوودی، فیلم‎هایی به‎منظور ایران هراسی و اسلام هراسی ساخته است تا افکار جهانیان ناآگاه را هدف قرار دهد. نمی‎توان گفت که این فیلم‎ها حاوی تاثیرات منفی و برای شستشوی مغزی مخاطبان ساده‌اندیش و جاهل و زودباور نبوده است. اما با استناد به‎نظرات کارشناسان بی‎طرف جامعه جهانی، می‎شود با قطعیت اذعان کرد که این جریان ضد ایرانی، هیچ‎گاه در کلیت و نهایت موفق نبوده و به هیچ‌وجه خروجی ماندگاری نداشته است.

با این حال آمریکا و نظام سلطه، هم‎چنان مذبوحانه به این تلاش‎های سینمایی ادامه می‎دهد و با دروغ‎های شاخداری که با بهره‎گیری از بهترین امکانات هالیوودی و بعضا با حضور برخی ستاره‎‎های پرزرق و برق و گاهی بازیگران به بیراهه رفته ایرانی ساخته می‎شود، سعی می‎کند به نظام و انقلاب ضربه بزند. اما سیاستمداران پشت‌پرده این جریان بیمار، خودشان هم، نیک می‎دانند که باور‎ها و ارزش‎ها و اعتقادات مردم ما به این سادگی‌ها تحت تاثیر نظام سلطه قرار نخواهد گرفت.

فیلم فرستاده/ 1983

کارگردان: پرویز صیاد
بازیگران: پرویز صیاد، هوشنگ توزیع، مری آپیک، کامران نوزاد

اولین فیلم‎های مطرح ضد ایرانی را ایرانی‎‎های مهاجرت کرده ساختند و با خودشیرینی جلوی بیگانه و آمریکایی‎ها، به نوعی چراغ اول را روشن کردند. پرویز صیاد که در سینمای پیش از انقلاب هم با کاراکتر صمد شناخته می‎شد و هم به‎عنوان تهیه‎کننده و کارگردان، سعی می‎کرد پز روشنفکرانه‎اش را هم حفظ کند. پس از خروج از کشور، تلاش می‎کند فعالیت سینمایی‎اش را ادامه دهد. او برای تثبیت جای پایش در آمریکا، باید در همان ابتدا نوشابه‎ای برای میزبانانش باز می‎کرد و چه‎ چیزی بهتر از ساخت یک فیلم ضد ایرانی.

صیاد در «فرستاده»، قصه یک ایرانی مذهبی را روایت می‎کند که به‎وسیله سران جمهوری اسلامی ایران به آمریکا فرستاده می‎شود تا علی‌اکبر طباطبایی، یکی از ساواکی‎‎هایی که در واشینگتن زندگی می‎کند، را ترور کند. اما این شخص پیش از اقدام، به‎وسیله فرد دیگری ترور می‎شود و اتفاقات دیگری پیش می‎آید. فیلم به‎دلیل همان نگاه ضد ایرانی و ضد انقلابی‎اش، خیلی زود در آمریکا و غرب مورد توجه قرار می‎گیرد و حتی جشنواره‎‎های سینمایی معتبری چون لوکارنو و برلین هم حسابی تحویلش می‎گیرند.

فیلم بدون دخترم هرگز/ 1991

کارگردان: برایان گیلبرت
بازیگران: سالی فیلد، آلفرد مولینا

این فیلم یکی از اولین فیلم‎ها و البته مشهورترین فیلم‎های ضد ایرانی آمریکاست و سروصدای زیادی به پا کرد. تهیه و توزیع فیلم را کمپانی معتبر مترو گلدوین مایر به عهده داشت، آهنگساز آن جری گلداسمیت معروف بود و بازیگران سرشناسی چون سالی فیلد و آلفرد مولینا در آن بازی می‎کردند.

فیلم براساس کتابی به همین نام، بدون دخترم هرگز، نوشته بتی محمودی، ساخته شد و قصه پزشکی ایرانی به نام بزرگ محمودی را روایت می‎کند که تصمیم می‎گیرد پس از انقلاب همراه همسر آمریکایی‎اش بتی و دخترش مهتاب به ایران سفر کند، اما بتی به‎دلیل جنگ ایران و عراق و ماجرای تسخیر لانه جاسوسی به‎وسیله نیرو‎های مومن و انقلابی که از طرف آمریکایی‎ها با عنوان گروگان‌گیری و تصرف سفارت آمریکا یاد می‎شود، به این سفر خوشبین نیست. باقی فیلم مربوط به سفر این خانواده به ایران و رفتار‎های خشونت‎آمیز ایرانی‌هاست.

در واقع، فیلم هم‎چنان‎که یکی از آثار صاحب‌نام ضد ایرانی است، در اغراق و دروغگویی هم الگوی کاملی محسوب می‎شود. تصویری که فیلم از ایران و اسلام و انقلاب ارائه می‎دهد ـ با شخصیت‎هایی کاریکاتورگونه ـ تصویری خشن و نامهربان از برترین دین و پیروان آن است.

فیلم مریم/ 2002

کارگردان: رامین سری
بازیگران: مازیار جبرانی، دیوید اکرت، مریم پاریس، ‎شان تیوب، شهره آغداشلو، گلی سمیعی

باز هم یک زخم قدیمی که سر باز می‎کند؛ یعنی واقعه مهمی چون تسخیر لانه جاسوسی که هنوز یادآوری این شکست برای آمریکایی‎ها دردناک و تلخ است، و باز هم توپی که با پاس ایرانی‎‎های بی‎ریشه، به گل تبدیل می‎شود. البته پر واضح است که این گل هم به سیاق همه گل‎های این‎چنینی آفساید است و به هیچ عنوان به ثمر رساندن آن امتیازی برای سازندگان و تصمیم‌گیرندگان پشت‌پرده آن محسوب نمی‎شود. فیلم «مریم»، داستان یک خانواده ایرانی را در آمریکا به تصویر می‎کشد؛ مریم آرمین، دختر یک پزشک ایرانی است که خود را یک آمریکایی می‎داند.

علی، پسر عموی او که جوانی مذهبی و از دوستداران امام (ره) و انقلاب است، برای تحصیلات دانشگاهی به آمریکا می‎رود. همزمان با تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران، علی هم تصمیم می‎گیرد محمدرضا پهلوی، شاه فراری ایران را ترور کند که در مرکز سرطان منهتن بستری است. نکته جالب اینجاست که پدر مریم هم در همین مرکز کار می‎کند. همان روش‎های اغراق‎آمیز و تصورات ساده‌لوحانه درباره ایران و انقلاب اسلامی، باعث می‎شود به سیاق فیلم‎های دیگر این‎چنینی، باز هم با اثری ابتر و ضعیف طرف باشیم.

فیلم خانه‎ای از شن و مه/ 2003

کارگردان: وادیم پرلمان
بازیگران: بن کینگزلی، جنیفر کانلی، شهره آغداشلو، ران الدارد

این فیلم به‎لحاظ کیفیت و ساختار روایی، یک سر و گردن بالاتر از آثار این فهرست قرار می‎گیرد و اتفاقا یکی از ویژگی‌هایش این است که خیلی رو و مستقیم، ایران و انقلاب اسلامی را خطاب قرار نمی‎دهد. «خانه‎ای از شن و مه»، روی قصه فروپاشی یک خانواده سلطنتی ایرانی در آمریکا تمرکز می‎کند و با ایجاد بستری دراماتیک، سعی می‎کند بیشترین تاثیر را روی مخاطبش بگذارد. هرچه باشد، فیلم را کمپانی مشهور دریم ورکز ساخته، فیلم‎برداری مثل راجر دیکینز (فیلم‎بردار فیلم‎هایی چون جایی برای پیرمرد‎ها نیست، یک ذهن زیبا و اسکای فال) پشت دوربین بوده و آهنگساز بزرگی چون جیمز هورنر (آهنگساز فیلم‎های تایتانیک، شجاع دل و آواتار)، موسیقی آن را ساخته است و بازیگران مشهوری چون کینگزلی و کانلی در آن بازی کرده‎اند.

فیلم، قصه یک سرهنگ نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، امیرمسعود بهرانی را روایت می‎کند که همراه همسرش نادیا و پسرش اسماعیل، پس از انقلاب اسلامی ایران به آمریکا مهاجرت می‎کند و مجبور است همه آن زندگی پرجلال و جبروت و سلطنتی گذشته را فراموش کند و با زندگی و کار سخت در کشوری بیگانه کنار بیاید. او در حراجی، صاحب خانه‎ای کوچک می‎شود، آن هم به‎دلیل اینکه صاحب افسرده آنجا، کاترین، به‎دلیل مشکلات شخصی و نپرداختن مالیات، خانه را از دست داده است.

ادامه فیلم مربوط به رویارویی آن‎ها و حوادث تلخ و تراژیک بعدی است. در «خانه‎ای از شن و مه»، کارگردان تلاش می‎کند کنایه‎‎های سیاسی و مذهبی‎اش را تقریبا در لفافه بگوید و بیشتر تلاش دارد بیننده را با قصه‎ای دراماتیک همراه کند.

فیلم اسکندر/ 2004

کارگردان: الیور استون
بازیگران: کالین فارل، جرد لیتو، آنجلینا جولی، وال کیلمر، آنتونی هاپکینز، رزاریو داوسن، کریستوفر پلامر

الیور استون، از جمله کارگردان‎‎های سرشناس آمریکاست که تبحر ویژه‎ای در پرداختن به موضوعات و سوژه‎‎های تاریخی، چه در قالب فیلم مستند و چه در قالب داستانی دارد. فیلم «جوخه» او که نگاهی شماتت‎آمیز به جنگ ویتنام دارد، هنوز به‎عنوان اثری شاخص مورد بحث و بررسی قرار می‎گیرد. وال استریت، جی اف کی، متولد چهارم ژوییه و قاتلین بالفطره، برخی از مهم‎ترین فیلم‎های این کارگردان هستند. اما ناگهان کارگردانی با این پیشینه هوس می‎کند فیلمی تاریخی درباره اسکندر مقدونی بسازد.

خب این مسئله هم به خودی خود ایرادی ندارد و حق طبیعی هر فیلمساز است، اما استون و همه اتاق فکر فیلم، تصمیم گرفتند در نشان دادن بدی‎‎های ایرانی‎ها و هخامنشیان از هیچ کاری دریغ نکنند و بدترین رفتار‎ها و انحرافات را به اهالی پارس نسبت دهند. درست است که به‎دلیل زمان فیلم که مربوط به گذشته‎ای دور است و علی‌الظاهر نباید ربطی به دوران معاصر داشته باشد، اما ساخت فیلم در این برهه زمانی باعث می‎شود که آمریکایی‎ها به شکل هوشمندانه‌ای، دشمنی‎شان با ایران و ایرانی را در قصه‎ای تاریخی بیان کنند. نتیجه هم فیلمی می‎شود تحریفی و یک‌طرفه که جزو آثار ضعیف کارنامه استون است.

فیلم سیریانا/ 2005

کارگردان: استیون گیگان
بازیگران: جورج کلونی، مت دیمون، کریس کوپر، آماندا پیت

سیریانا قرار بوده فیلمی در ژانر سیاسی باشد، مثلا مثل آثاری که کاستاگاوراس (زد، حکومت نظامی) و جیلو پونته کوروو (نبرد الجزیره) ساختند، اما نتیجه اثری شده که نه نشانی از این فیلم‎های خوب دارد و نه می‎تواند گلیم خودش را از آب بیرون بکشد؛ چراکه نگاه پشت فیلم مغرضانه و کاملا یک‌طرفه است و می‎خواهد دیکته‎ای از سرمشق‎های سیاست‎های آمریکا در جهان و از جمله خاورمیانه باشد. فیلم از جنبه‎ای دیگر و از وجه سرگرم کننده‎اش هم می‎خواهد جا پای آثار جیمزباند بگذارد، اما این اتفاق هم نمی‎افتد و در این بخش هم دستش به‎جایی بند نیست. موضوع اصلی فیلم، نفت و تاثیر آن بر اقتصاد جهانی است و اینکه آمریکا کنترل نفتی‎اش را در خاورمیانه دارد از دست می‎دهد.

عده‎ای خرابکار و تروریست از تهران و کشور‎های عربی، مدام دست به اقدامات خرابکارانه می‎زنند و هر بار باب بارنز، کهنه سرباز آمریکایی که حالا افسری عالی‎رتبه است، باید سروسامانی به قضیه بدهد. یکی نیست بگوید اصلا نفت خاورمیانه به آمریکا چه ربطی دارد که می‎خواهد کنترل آن را در دست بگیرد؟ آمریکا مثل همیشه در این فیلم هم خودش را مالک دنیا و هر آنچه در آن است، می‎داند و بنا بر همین خودخواهی و تمامیت‌خواهی، همه را دشمن خود می‎پندارد و برای تخریب و بد نشان دادن آن‌ها، از ایرانی‎ها گرفته تا دیگر مسلمانان، از هیچ کوششی دریغ نمی‎کند.

فیلم 300/ 2006

کارگردان: زاک اسنایدر
بازیگران: جرارد باتلر، لینا هدی، دیوید ونهام، دومینیک وست، رودریگو سانتورو

آمریکا همواره سعی می‎کند ناکامی‌هایش در مواجهه با ایران را در سیاست خارجی با دروغ‌پردازی‎‎های هالیوودی جبران کند؛ فیلم فانتزی و تاریخی ـ تخیلی 300 یکی از مصداق‎های این مقابله ناکارآمد است. آن‎ها در این فیلم تصمیم گرفتند، باز هم به‎صورت غیرمستقیم، به ایران حمله کنند و با سودجویی از واقعه‎ای تاریخی، به ایرانی‎ها ضربه بزنند. در نتیجه فیلمی پر از تحریف و ناراستی و نژادپرستی از آب درآمد که حتی داد غیر ایرانی‎‎های منصف و اهل مطالعه را هم در‌آورد.

این فیلم قصه مقاومت و جان فشانی 300 سرباز اسپارتی (نیرو‎های یونانی) است که به رهبری لئونیداس، در برابر ارتش 300 هزار نفری خشایارشاه مبارزه می‎کنند. استفاده فراوان از جلوه‎‎های ویژه، فیلم را بیش از پیش مصنوعی جلوه می‎دهد و از واقعیت دور می‎کند. ضمن اینکه سازندگان این فیلم هر چقدر دلشان می‎خواهد ایرانی‎ها را خشن، منحرف، ترسو و ناتوان نشان می‎دهند و در آن دورهمی که راه می‎اندازند، حسابی عقد‌ه‌گشایی می‎کنند.

فیلم شبی با پادشاه/ 2006

کارگردان: مایکل سجبل
بازیگران: تیفانی دوپونت، لوک گاس، جان ریس دیویس، عمر شریف

باز هم یک فیلم تاریخی دیگر و باز هم درباره دوران خشایارشاه. این‎بار هالیوود سراغ بخشی ضربه‌پذیر درباره یهودیان در دوران پادشاهی ایران می‎رود و سعی می‎کند با معادل‌سازی‎‎های تمثیلی و هنرمندانه، بحث مظلومیت یهودیان در ایران و جهان را در طول تاریخ مطرح کند. در واقع جریان صهیونیستی و اسرائیلی پشت‌پرده این فیلم، و سیستم هالیوود، تلاش می‎کند با روایت این قصه و شاخ و برگ دادن بیش از حد به آن، نوشابه‎ای برای خودش باز کند. هامان، وزیر خشایارشاه، روزی از جایی عبور می‎کند، همه به‎جز فردی به نام مردخای به او تعظیم می‎کنند.

این موضوع برای هامان قابل هضم نیست، برای همین با ترفندی حکم قتل عام یهودیان را از شاه ایران می‎گیرد. ولی دختری یهودی به نام استر که تحت سرپرستی مردخای بوده، نزد خشایارشاه می‎رود و او را از این کار منصرف می‌کند. در واقع با فداکاری، جلوی ادامه نابودی و کشتار یهودیان را می‎گیرد. این فیلم صرفا نشانه واضح دیگری از دشمنی آمریکا و صهیونیست‎ها با ایران است و هیچ امتیازی در آن مشاهده نمی‎شود.

فیلم پرسپولیس/ 2007

کارگردان: مرجان ساتراپی و ونسان پارونو
صدا پیشگان: کیارا ماسترویانی و کاترین دونوو

انیمیشن پرسپولیس براساس داستان مصوری به همین نام، نوشته مرجان ساتراپی، ساخته شد؛ در واقع فیلم در نشان دادن فضای پس از انقلاب اسلامی ایران، به نوعی به الگو‎هایی چون بدون دخترم هرگز هم ادای دینی می‎کند. پرسپولیس، فضای پیش و پس از انقلاب را با هم مقایسه می‎کند و با قراردادن نشانه‎‎هایی خصمانه و عنادورزانه به این نتیجه می‎رسد ـ یا به‎عبارت دیگر می‎خواهد به مخاطب تلقین و دیکته کند ـ که مردم ایران بعد از این واقعه، همگی افسرده و دلشکسته شده‎اند.

ضدیت فیلم با موضوع حجاب بسیار آشکار است و به‎دنبال صدور این بیانیه است که بگوید نظام جمهوری اسلامی، جنبش و فعالیت زنان را سرکوب می‎کند. مضمون فیلم به‎گونه‎ای بود که حتی در برخی کشور‎های عربی هم باعث اعتراض مسلمانان شد. پرسپولیس، در ساختار و کیفیت خلاقیت‎ها و نوآوری‎‎هایی داشت و همین مسئله و البته محتوای ضد ایرانی و ضداسلامی‎اش هم مزید بر علت شد و فیلم، موفقیت‎هایی در برخی جشنواره‎ها از جمله کن به دست آورد. جالب اینجاست ساتراپی، جایزه جشنواره کن خود را به مردم ایران تقدیم کرد و فیلمش را اثری کاملا بی‌طرفانه خواند!

فیلم سنگسار ثریا / 2008

کارگردان: سیروس نورسته
بازیگران: شهره آغداشلو، پرویز صیاد، علی پورتابش، جیمی کاویزل، موژان مارنو

این فیلم یکی از ضعیف‎ترین فیلم‎های تاریخ سینما در ساختار، شیوه روایت و کیفیت است که تلاش مذبوحانه‎ای برای بدجلوه دادن اسلام و ایران در جهان می‎کند و طبیعی است که راه به‎جایی هم نمی‎برد. فیلم براساس کتابی به همین نام نوشته فریدون صاحب جمع، ساخته شده است و سازندگان ایرانی جلای وطن کرده، باز هم خواسته‎اند آب به آسیاب دشمن بریزند. آن‎ها با پرداختن به عقوبتی شرعی و قانونی، مسئله را بیش از پیش بزرگ جلوه می‎دهند و فیلم را به‎زعم‎ خودشان به بیانیه‎ای در راستای نقض حقوق بشر در ایران تبدیل می‎کنند. پیدا کردن یک بازی خوب در فیلم، کاری نشدنی است.

ضمن اینکه بازی کاویزل در نقش روزنامه‎نگاری فرانسوی هم امتیازی برای فیلم محسوب نمی‎شود. او همان بازیگر نقش مسیح در فیلم «مصائب مسیح»، ساخته مل گیبسن، است.

فیلم کشتی‌گیر/ 2008

کارگردان: دارن آرونوفسکی
بازیگران: میکی رورک، ماریسا تومی، ارنست میلر

قصه فیلم کشتی‌گیر اگر بدون جهت‌گیری‎‎های بی‎دلیل سیاسی بود، شاید گیرا و جذاب می‎شد و تلاش برای بقای یک ورزشکار کهنه‌کار، تماشاگر را متاثر و با خود همراه می‎کرد. آن هم فیلمی که کارگردان شناخته شده‎ای چون آرونوفسکی پشت آن است که فیلم‎های مطرحی چون مرثیه‎ای برای یک رویا و قوی سیاه را در کارنامه دارد و بازیگر کارکشته‎ای چون رورک، ایفاگر نقش اصلی آن است. اما «کشتی‌گیر» بدون هیچ ضرورتی، مهم‎ترین سکانس‌هایش را آغشته به رنگ سیاست، آن هم از نوع ضد ایرانی‎اش، می‎کند. هر چند حتی چنین رویکرد بیمارگونه‎ای به چشم داوران جشنواره معتبری چون ونیز هم خوش می‎آید و آن‎ها جایزه شیر طلایی را به این فیلم می‎دهند.

رندی رابینسون، کشتی‌کج‌کار با سابقه‎ای است که سال‎ها به‎دلیل بیماری از ورزش دور بوده، اما می‎خواهد عزمش را جزم کند تا برای آخرین‌بار مبارزه‎ای انجام دهد. حریف او هم یک کشتی‌گیر ایرانی به نام آیت‎الله است! کارگردان فقط هم به این نامگذاری اکتفا نمی‎کند و سعی می‎کند در سکانس‎های مسابقه، حسابی عقده‌هایش را سر جمهوری اسلامی ایران خالی کند. نتیجه صحنه‎‎هایی توهین‎آمیز است که به مذاق هیچ ایرانی خوش نمی‎آید.

فیلم مرد بله‌گو/ 2008

کارگردان: پیتون رید
بازیگران: جیم کری، زویی دشانل، بردلی کوپر، ترنس استامپ

در این فیلم، کارل، با بازی جیم کری، ایمیلی مبنی بر دوستی و ازدواج از طرف یک زن ایرانی دریافت می‎کند و سپس با او قراری در یک رستوران می‎گذارد.

پوشش مضحک زن و رفتار سکبسرانه او، هم کنایه‎ای به مسئله حجاب است و هم در فیلم طوری جلوه داده می‎شود که زن ایرانی برای خروج از ایران، حاضر است تن به هر کاری بدهد و از هر ترفندی استفاده کند. در واقع تمسخر زنان ایرانی مسلمان، بخشی از مهم‎ترین رویکرد فیلم است. حتی در جایی از فیلم، همین قرار ملاقات، بهانه‎ای به دست اف بی ‎ای می‎دهد تا کارل را به دست داشتن در عملیات تروریستی متهم کند؛ چراکه با زنی محجبه و مسلمان و البته ایرانی رویت شده است!

فیلم زنان بدون مردان/ 2009

کارگردان: شیرین نشاط
بازیگران: آریتا شهرزاد، آنا پیروز، شبنم طلوعی، پگاه فریدونی، زهرا امیرابراهیمی، نوید اخوان

این فیلم براساس کتابی با قلم شهرنوش پارسی‌پور ساخته شده و زندگی مصیبت‌بار زنان ایرانی را ظاهرا در مقطع کودتای 28 مرداد، در سال 1332، و زمان دکتر مصدق روایت می‎کند، اما واضح است که فیلم می‎خواهد این اوضاع نابسامان مظلومیت زنان را به دوران معاصر و سال‎های اخیر در ایران بچسباند. یک فعال سیاسی، یک خودفروش، یک کمونیست و یک فرد سنتی، چهار زن قصه‎‎های این فیلم هستند. این فیلم هم به‎دلیل ارائه تصویری سیاه از ایران، با نظر مثبت برخی منتقدان و جشنواره‎‎های خارجی روبه‎رو شد؛ از جمله جشنواره ونیز که شیر نقره‎ای بهترین کارگردان را به نشاط می‎دهد.

فیلم غیرقابل فکر/ 2010

کارگردان: گرگور جوردن
بازیگران: ساموئل ال جسکون، مایکل شین، برندان روث، گیل بیلاز

فیلم غیرقابل فکر، قصه یک مامور و بازرس اف بی ‎ای است که از یک مظنون تروریستی بازجویی می‎کند. ظاهرا سه بمب اتمی در سه نقطه آمریکا جاسازی شده‎ تا به موقع این کشور را روی هوا بفرستد. همه تلاش بازجو این است که مظنون به این مسئله اعتراف کند، اما گویا بمب چهارمی هم در کار است و همه از آن بی‎خبرند. فیلم‎هایی با موضوع عملیات خرابکارانه و تروریستی به‎ویژه در سال‎های اخیر رونق گرفته و هالیوود هم استاد روایت کردن چنین قصه‎‎های مهیجی است.

آمریکا بیش از هر حکومت دیگری در دنیا در این امر تبحر دارد و زبده‎ترین تروریست‎ها را پرورش می‎دهد، اما می‎خواهند خود را مظلوم‎ترین ملت در بحث تروریسم نشان دهند. در «غیرقابل فکر» اما پیرو همان نگاه مریض و متوهم، مظنون اصلی براندازی آمریکا، ایرانی‎ها هستند؛ آن هم با بمب اتمی. در واقع سازندگان این فیلم، این‎بار کمی پا را از حد خود فراتر گذاشته‎اند و ادعای دروغین سیاستمداران آمریکا، مبنی بر در اختیار داشتن بمب اتمی از سوی ایران، را مطرح می‎کنند.

اورشلیم: شمارش معکوس/ 2011

کارگردان: هارولد کرنک
بازیگران: دیوید‎ای آر وایت، آنا زیلینسکی، استیسی کیچ، رندی تراویس

باز هم آمریکا و باز هم توهم اینکه ایران، بمب اتمی در اختیار دارد. اورشلیم: شمارش معکوس، براساس کتابی به همین نام ساخته شده و ضدبرنامه‎‎های هسته‎ای ایران است. قصه تخیلی فیلم درباره هفت ایرانی مسلمان به نام گروه هفت شگفت‎انگیز است که می‎خواهند با بمب‎گذاری و عملیات خرابکارانه، کشور آمریکا را نابود کنند! نتیجه این نگاه توهمی و خنده‌دار و به شکل بسیار بدی سیاست‌زده، با خواندن همین خلاصه قصه و موضوع، واضح و مبرهن است و اصلا نیاز به دیدن فیلم نیست.

اما اگر هوس خندیدن، آن هم با دیدن فیلمی غیرکمدی به سرتان زد، می‎توانید این فیلم را تماشا کنید و از رویت تصورات آمریکایی‎ها لذت ببرید.

فیلم شرایط/ 2011

کارگردان: مریم کشاورز
بازیگران: نیکول بوشهری، سارا کاظمی، رضا سیسکو صفایی، سهیل پارسا

این فیلم ظاهرا می‎خواهد تمایلات منحرفانه دو دختر به یکدیگر را روایت کند، اما عملا منظورش بیشتر از این حرف‌هاست و می‎خواهد وانمود کند که شرایط جمهوری اسلامی ایران به قدری بغرنج و خفقان‌آور است که حتی آزادی‎های (بخوانید بی‎بند و باری‌ها) کمتر از این هم جایی برای بروز ندارد.

در «شرایط» با فیلمی سردستی، شعاری و با صحنه‎ها و بازی‎‎های بد روبه‎رو هستیم که نه ربطی به سینما دارد و نه می‎تواند حرف و منظورش را به‎درستی و در قالبی هنرمندانه بیان کند.

فیلم آرگو/ 2012

کارگردان: بن افلک
بازیگران: بن افلک، برایان کرانستون، آلن آرکین، جان گودمن

بن افلک، سال 2010، اولین فیلمش را ساخت؛ فیلم «شهر» با روایتی نفس‌گیر، ما را با گروهی سارق بانک همراه می‎کرد و بیم و تباهی و تردید‎های شخصی‎شان را به خوبی پیش روی تماشاگر قرار می‎داد.

اما افلک در دومین گام فیلمسازی‎اش، هنرش را به سیاستمداران آمریکایی فروخت و البته پاداشش را هم دریافت کرد؛ این فیلم اسکار گرفت و کارگردان آن، به وسیله‌ی همسر باراک اوباما، جایزه را دریافت کرد، ولی اعتبارش به‎عنوان یک هنرمند زیر سوال رفت. آرگو پس از سال‎ها دوباره سراغ ماجرای تسخیر لانه جاسوسی آمریکا می‎رود و به خوبی نشان می‎دهد که چقدر آن زخم کهنه، هنوز تازه است و نظام سلطه را می‎آزارد.

اینجا اگرچه به‎لحاظ کیفیت و ساختار با اثر بهتری، نسبت به فیلم‌های قبلی، مواجه هستیم، با این حال هنوز تحریف‎ها، دروغ‌پردازی‎ها و یکجانبه‌نگری‌ها وجود دارد.

300: ظهور یک امپراتور/ 2014

کارگردان: نوام مارو
بازیگران: اوا گرین، رودریگو سانتورو، لینا هدی، دیوید ونهام

این فیلم، دنباله فیلم 300 است و ظاهرا آن‌قدر آن فروش و استقبال کذایی، به‎خاطر دروغ‌پراکنی و جلوه‎‎های ویژه مهیج و سرگرم کننده‎اش، به مذاق کمپانی سازنده خوش آمده که قصد کرده به عقده‌گشایی خود درباره ایرانی‎ها ادامه بدهد. فیلم به مراتب اثری بی‎ارزش‎تر از قسمت اول است و باز هم با همان شکل و سیاق قصه‌گویی می‎کند و چیز تازه‎ای ندارد. گو اینکه این‎بار کمی از آن اعتراضات گسترده جهانی را لحاظ کرده و تلاش کرده توانایی‎‎هایی را هم برای ایرانی‎ها در نظر بگیرد. در واقع این ملاحظه هم از قدرت و پیروزی‎‎های تاریخی و انکارناپذیر ایران نشات گرفته است.

فیلم دختری تنها در شب به خانه می‎رود/ 2014

کارگردان: آنالیلی امیرپور
بازیگران: شیلا وند، آرش مرندی، مارشال منش، دومنیک رینس

فیلم به شیوه سیاه و سفید فیلم‎برداری شده و از لوکیشن‎ها استفاده منحصربه‌فردی شده است. فیلم ویژگی‎‎های بصری و روایتی جالبی دارد و جلب توجه می‎کند، اما مضمون آن با توجه به حضور یک دختر چادری و محجبه خون‌آشام که در شهری بد زندگی را می‎گذراند، ارجاعاتی کنایی و تمسخرآمیز به شرایط کنونی ایران دارد که فیلم را تا حد زیادی از سکه می‎اندازد.

فیلم گلاب/ 2014

کارگردان: جان استوارت
بازیگران: گائل گارسیا برنال، شهره آغداشلو، گلشیفته فراهانی، کامبیز حسینی، هالوک بیلجینر

این فیلم ضد ایرانی، ماجرای فتنه و درگیری‎‎های سال 88 را دستمایه خود قرار می‎دهد و این کار را هم به بدترین و غیرهنرمندانه‎ترین و شعاری‎ترین شکل ممکن می‎کند. فیلمنامه، شیوه روایت، ساختار و بازی‎‎های بد، «گلاب» را به نمونه‎ای ابتر از سینمای فرمایشی غرب و آمریکا تبدیل می‎کند. فیلم براساس نوشته و اظهارات مازیار بهاری، خبرنگار بی‎بی‌سی ساخته شده است.

فیلم سپتامبر‎های شیراز/ 2015

کارگردان: وین بلر
بازیگران: آدرین برادی، سلما هایک، شهره آغداشلو، آنتونی عزیزی

سپتامبر‎های شیراز که براساس کتابی به همین نام نوشته دالیا سافر ساخته شده، جدیدترین فیلم ضد ایرانی هالیوود است. فیلم، قصه یک خانواده یهودی را روایت می‎کند که پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 57، شرایط زندگی را برای خود دشوار می‎بینند و برای همین دست به مهاجرت می‎زنند. اتهام رفتار نامناسب نظام جمهوری اسلامی ایران با اقلیت‎ها از جمله یهودیان، از آن برچسب‎های خنده‌دار و غیرقابل باوری است که فقط آمریکا، صهیونیست‎ها و همتایانشان، قابلیت طرح و ادعای آن را دارند.

فیلم با بهره‎گیری از دو ستاره مشهور سینما، برادی و هایک و قصه مثلا پرفراز و نشیب و مهیجش، می‎خواهد تماشاگر را با خود همراه کند و هر طور که هست به بیننده بقبولاند که با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، چه به روز اقلیت‎ها آمده است. اما تماشای فیلم و نگاهی گذرا به واقعیات تاریخی و زندگی مسالمت‎آمیز پیروان همه ادیان در ایران، نیت نادرست سازندگان فیلم را خیلی زود برملا می‎کند. خانم آغداشلو هم با حضور در این فیلم، نام خود را به‎عنوان رکورددار بازی در فیلم‎های ضد ایرانی جاودانه کرد.

دیگر مقالات مربوط به سینما و تلویزیون

وب‌سایت سوره سینما - احسان سالمی: سینمای ایران در طی سال‌های گذشته در حالی نسبت به تولید آثاری پیرامون قهرمانان دفاع مقدس به ویژه خلبانان بی‌تفاوت بوده است که براساس آمار موجود پرمخاطب‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران آثاری هستند که با محوریت عملیات‌های هوایی ساخته شده‌اند.

«مشکل سینمای ایران این است که قهرمان ندارد»، «سینمای ایران قهرمان کم دارد»، «قهرمان‌سازی در سینمای ایران تحلیل رفته است»، این جملات تنها چند نمونه‌ از اعتراف اهالی سینما و فعالین این عرصه به بحران «نبود قهرمان در سینمای ایران» است.

گزارش «سوره سینما» از آثاری که با محوریت خلبانان ساخته شدند/ عملیات‌های هوایی سوژه اصلی پرمخاطب‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران

سینمایی که از همان سال‌های ابتدایی فعالیت خود با خلق قهرمان‌هایی عامه‌پسند سعی در جذب مخاطب کرد اما به یک‌باره در میانه دهه شصت با روی کار آمدن مدیرانی تازه که قهرمان‌های سینمای ایران را نمی‌پسندیدند، مسیر آثار تولید شده در آن دستخوش تغییراتی اساسی شد تا به جای فیلم‌هایی قهرمان محور و جذاب برای مخاطب عام، انبوهی از آثار کسل‌کننده و ضدمخاطب با شعار «سینمای معناگرا» یا همان «سینمای روشنفکری» برای مخاطب محدود تولید شود.

این اتفاق در حالی در سینمای ایران به وقع پیوست، که کشورمان در طول این سال‌ها قهرمان‌های بسیاری را تربیت کرد؛ قهرمان‌هایی که ماجراهای پرفراز و نشیب زندگیشان قابلیت تبدیل شدن به صدها فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی را دارد.

شهید سرلشکر خلبان عباس بابایی یکی از همین قهرمان‌های دوست‌داشتنی است که جمعه گذشته مصادف با بیست و نهمین سالگرد شهادت او بود. سالگرد شهادت این قهرمان بزرگ تاریخ معاصر کشورمان بهانه‌ای شد تا نگاهی به فیلم‌های تولید شده در ارتباط با خلبانان و عملیات‌های هوایی کشورمان داشته باشیم و ببینیم سینمای ایران چگونه از پتاسنیل بالای موجود در عرصه خلق قهرمان‌هایی ماندگار با محوریت بخشیدن به شخصیت نیروهای ایرانی حاضر در جنگ تحمیلی استفاده کرده است.

عملیات‌های هوایی سوژه اصلی پرمخاطب‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران

چند سال پیش وقتی برای اولین بار یکی از فیلم‌های سینمایی توانست از مرز فروش یک میلیارد تومان عبور کند، بحث دستیابی به بالاترین میزان فروش در سینمای ایران دوباره تبدیل به یکی از بحث‌های داغ سینمای شد. موضوعی که در سال‌های پس از آن نیز ادامه پیدا کرد و رقابت برای تصاحب بالاترین میزان فروش در سینمای ایران و قرارگرفتن در فهرست چند فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران، تبدیل به موضوع مورد علاقه فعالین این عرصه شد.

اما در میانه این هیاهو و جنجال‌های شکل گرفته پیرامون فیلم‌های پرفروش که با عنوان «باشگاه میلیاردی‌ها» از آن‌ها یاد می‎‌شد، بسیاری از اهل فن مسئله تعداد مخاطبان این آثار را مطرح کردند تا این بار ورق به نام آثاری برگردد که سال‌ها قبل مخاطبان انبوهی را به خود جلب کرده بودند ولی به واسطه تفاوت قیمت بلیط‌ها با زمان حال، در جدول فروش رتبه چندان بالایی نداشتند.

جالب آن که براساس آنچه که رسانه‌ها در ارتباط با آثار پرمخاطب سینمای پس از انقلاب منتشر کرده‌اند، فیلم سینمایی «عقاب‌ها» به کارگردانی ساموئل خاکچیان که در سال ۶۴ اکران شده است، پس از گذشت سال‌ها همچنان عنوان پرمخاطب‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران را به دوش می‌کشد.

«عقاب‌ها» نخستین و جدی‌ترین فیلم سینمای ایران در حوزه دفاع مقدس است که طبق آمار منتشر شده در زمان اکرانش نزدیک به یک پنجم مردم کشور آن را دیده‌اند! این فیلم که بر پایه یک رویداد واقعی ساخته شده است، روایتگر داستان یک خلبان هواپیمای ارتش ایران است که پس از انجام مأموریتی درخاک عراق، مورد حمله عراقی ها قرار می گیرد و در کردستان عراق سقوط می کند. خلبان با چتر نجات فرود می آید. گروهی از نظامیان در پی دستگیری او هستند اما خلبان به کمک یک تکاور ایرانی نجات می یابد.

«کانی مانگا» دومین فیلم فهرست آثار پرمخاطب سینمای ایران است که در سال ۱۳۶۶ تولید شد. «کانی مانگا» هم داستانی مشابه به «عقاب‌ها» داشت با این تفاوت که این بار یک خلبان عراقی در ایران سقوط کرده بود و نیروهای ایرانی در جستجو برای یافتن او بودند.

«حمله به اچ ۳» و موفقیت‌هایی که تکرار نشد

هرچند که در اواخر دهه ۶۰ فیلم‌های سینمای دیگری همچون «آخرین پرواز» با موضوعات مرتبط با خلبانان جنگ ساخته شد اما بدون شک به لحاظ تعدد ساخت آثاری با این مضمون باید دهه ۷۰ را پرکارتر از همه دوران‌های تاریخ سینما در ارتباط با تولید فیلم‌هایی با محوریت عملیات‌های هوایی دوران جنگ تحمیلی دانست.

هرچند که عدم توجه این آثار به خلق درست و اصولی قهرمان‌هایی جذاب و اشتباه سازندگان این آثار در پیروی از کلیشه‌های بیش از اندازه تکراری شده در حوزه فیلم‌های ژانر دفاع مقدس، باعث شد تا با وجود تعدد آثار تولید شده با موضوع عملیات‌های هوایی، موفقیت دو فیلم «عقاب‌ها» و «کانی مانگا» تکرار نشود.

مهمترین فیلمی که در این دهه با محوریت خلبانان و عملیات‌های هوایی جنگ تحمیلی تولید شد، «حمله به اچ ۳» ساخته شهریار بحرانی بود که در سال ۷۳ براساس داستانی واقعی که مربوط به یکی از بزرگترین عملیات‌های هوایی دنیا می‌شد، تولید و اکران شد.

پس از آن تا انتهای دهه ۷۰ فیلم‌هایی همچون «عبور از خط سرخ» و «خلبان» هر دو به کارگردانی جمال شورجه و «پرواز خاموش» به کارگردانی عبدالحسن برزیده با محوریت عملیات‌های هوایی کشورمان تولید شد که به واسطه عدم توجه به مواردی که در بالا به آن اشاره کردیم، به موفقیت چندانی دست پیدا نکرد.

وقتی تلویزیون کم‌کاری سینماگران را جبران می‌کند

رفته رفته با دور شدن از پایان جنگ و تحولات سریع و تغییر ذائقه فرهنگی مردم، تولید آثاری با مضامین دفاع مقدس نیز کاهش پیدا کرد. شاید به همین خاطر بود که با آغاز دهه ۸۰ دیگر هیچ فیلمی که به طور مستقیم به موضوع خلبانان و عملیات‌هوایی رزمندگان کشورمان بپردازد، تولید نشد تا پرونده تولید آثاری با این موضوع با «پرواز خاموش» عبدالحسن برزیده بسته شود.

البته با این وجود در آغاز دهه ۹۰ یکی از کارگردانان باسابقه سینمای ایران که خود دغدغه پرداختن به زندگی شهدا را داشت، به سراغ زندگی شهید عباس بابایی رفت تا قصه زندگی این سردار شهید را این بار در یک بازه زمانی ۹۰ دقیقه‌ای و برپرده سینماها بلکه به عنوان یک سریال تلویزیونی ۲۴ قسمتی تولید کند. حاصل تلاش «یدالله صمدی» و تیمش تولید سریالی خوش ساخت با نام «شوق پرواز» شد که با استقبال بالای مخاطبان نیز همراه شد.

هرچند که رسانه ملی پیش از این نیز در سال ۷۱ با ساخت سریال «سیمرغ» به روایت زندگی زندگی دو تن از خلبانان هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران یعنی احمد کشوری و علی‌اکبر شیرودی پرداخته بود.

عدم توجه به ژانر دفاع مقدس که یکی از ژانرهای منحصر به فرد سینمای ایران است و پتانسیل‌های موجود در این حوزه در زمینه تولید آثاری قهرمان محور و جذاب برای مخاطب عام باعث شده تا هر ساله تعداد آثار تولید شده در این حوزه کاهش یابد و کار به جایی با وجود حدود ۲۵۰ شهید، ۸ جاوید الاثر، ۸۴ آزاده سرافراز و بیش از ۶۰۰ جانباز ایثارگر هوانیروز در طی دو دهه گذشته هیچ فیلمی پیرامون این عزیزان در سینمای ایران تولید نشود.

سینما
۵۳۶