دبیر کل جدید سازمان ملل
اعضای شورای امنیت سازمان ملل در پی شش نشست نظرخواهی و رای گیری های غیر رسمی سرانجام آنتونیو گوترس نخست وزیر سابق پرتغال و کمیسر عالی پناهندگان این سازمان را به عنوان نامزد نهایی دبیرکلی این نهاد معرفی کردند.
اعضای
شورای امنیت سازمان ملل روز چهارشنبه بدنبال 5 نشست نظرخواهی و رای گیری
های غیر رسمی که از 26 ژوئیه امسال آغاز شده بود در یک رای گیری سریع و بی
سابقه 'آنتونیو مانوئل د اولیورا گوترس' دیپلمات پرتغالی و کمیسر عالی
پناهندگان این سازمان را به عنوان گزینه نهایی خود برای تصدی مقام دبیر کلی
این نهاد معرفی کردند.
ویتالی چورکین
نماینده دائم روسیه در سازمان ملل و رییس دوره ای شورای امنیت در پی این
نشست با حضور در جمع خبرنگاران این تصمیم گیری را یک تصمیم گیری تاریخی و
بی سابقه توصیف کرد.
رای گیری در مورد انتخاب نهایی گوترس به این مقام فردا پنجشنبه انجام خواهد شد و به این ترتیب با پایان گرفتن دوران تصدی بان کی مون در 31 دسامبر امسال، گوترس به مدت 5 سال دبیر کلی این نهاد بین المللی را به عهده خواهد گرفت.
در
جریان این انتخابات13 نفر از شخصیت های سیاسی جهان و مقامات فعلی سازمان
ملل خود را نامزد این سمت کرده بودند که سه نفر از آن ها بتدریج انصراف
دادند و شورای امنیت در نشست های پی در پی خود در طول 3 ماه گذشته به بحث و
بررسی در مورد 10 نامزد باقی مانده یعنی :
هلن کلارک نخست وزیر سابق نیوزیلند، کریستینا جورجیوا کمیسر همکاری های بین المللی اتحادیه اروپا از کشور بلغارستان، آنتونیو گوترس از
پرتغال، ووک یرمیچ از صربستان، میر اسلاو یاژچاک از اسلواکی، دانیلو تورک
از اسلوانیا، سوزانا مالکورا از آرژانتین، ایرینا بوکووا مدیر کل یونسکو از
کشور بلغارستان، ناتالیا گرمن از کشور مولداوی و سرحان کریم از کشور
مقدونیه مشغول بود.
روال انتخابات دبیر کلی سازمان ملل بدلیل
ابهامات عدیده و عدم شفافیت و شمول همواره از سوی گروه های اجتماعی و
سازمان های مردم نهاد جهان از جمله گروه 'کمپین یک نفر برای 7 میلیارد نفر'
و گروه موسوم به 'الدرز' یا 'ریش سفیدان' که نلسون ماندلا رهبر فقید
افریقای جنوبی بنیانگذار آن بود مورد انتقاد قرار گرفته است.
از
نظر این نهادها منوط دانستن سرنوشت رهبری تشکیلاتی که نمایندگی بیش از 7
میلیارد نفر مردم جهان را بعهده دارد به تصمیم و نظر نمایندگان 5 عضو دائمی
شورای امنیت، یکی از بزرگترین ضعف های این نهاد بین المللی و سرسپردگی آن
در مقابل نفوذ قدرت های بزرگ جهان است.
آنتونیو
گوترس" دبیر کل جدید سازمان ملل شد و از ابتدای ژانویه 2017 میلادی
مسئولیت پنجساله خود را آغاز خواهد کرد؛ این پایانی بر مأموریت بان کی مون
و عملکرد پر انتقادش -که به «مرد اظهار نگرانی» مشهور شده است-، خواهد
بود.
گوترس
متولد 1949 میلادی و دارای مدرک مهندسی برق است. او نخستوزیر سوسیالیست
پرتغال در سالهای 1995 تا 2002 و کمیسیونر عالی سازمان ملل در امور
پناهندگان در سالهای 2005 تا 2015 میلادی بوده است.
آنتونیوی 67
ساله گزینه مورد حمایت ایالاتمتحده برای دبیر کلی این سازمان از اروپای
غربی بود. رأیگیری امروز بهصورت غیررسمی انجامشده و قرار است رأیگیری
رسمی سهشنبه برگزار شود.
خبر انتخاب او را "ویتالی چورکین" رئیس
دورهای شورای امنیت در برابر خبرنگاران اعلام کرد که کشور متبوعش روسیه
گزینه دیگری را برای دبیر کلی حمایت میکرد.
این
دور از دبیر کلی سازمان ملل به اروپا تعلق داشت و گفته میشد با توجه به
اینکه تا کنون از اروپای شرقی کسی در این مسئولیت قرار نداشته و همچنین زنی
در این جایگاه قرار نگرفته است، "کریستالینا جورجیوا" کمیسر اتحادیه اروپا
از بلغارستان به این سِمت انتخاب خواهد شد.
چورکین نماینده روسیه
در سازمان ملل از دبیر کلی جورجیوا حمایت کرده بود؛ جورجیوا هفتمین زنی است
که به رقابت برای احراز رأی اکثریت شورای امنیت وارد شد، اما دست آخر بخت
با یک مرد همراه شد.
گوترس
در پنجمین رأیگیری توانسته بود 12 رأی مثبت از اعضای شورای امنیت کسب کند
و امروز در آخرین دور، ظاهراً هیچکدام از اعضای دائم شورا با ریاست او
مخالفت نکردهاند. شورای امنیت تا پایان اکتبر برای تعیین دبیر کل بعدی
فرصت داشت ازاینرو نهایی شدن نخستوزیر پیشین پرتغال موجب شگفتی ناظران
سیاسی شد.
با توجه به اینکه مخفیانه بودن فرآیند انتخاب دبیر کل در
ادوار گذشته موجب اعتراض بسیاری از دولتها و شکلگیری پویش «یک نفر برای
هفت میلیارد» شده بود، این بار مراحل متعددی ازجمله معرفی نامزدها از آوریل
در مجمع عمومی، برگزاری جلسات برای ارائه برنامه و حتی مناظره علنی در نظر
گرفته شد.
گفته
میشود فرآیند گفتگوها و مناظرات یکی از زمینههای برتری گوترس شد، او که
در دوران مسئولیت خود بر امور پناهندگان کمتر حاشیهساز بوده، در میزگرد
گاردین گفته بود در صورت انتخاب بهعنوان دبیر کلی از تجربیات خود در حوزه
پناهندگان بهخوبی استفاده میکند.
با توجه به وقوع بحران گسترده مهاجرت و پناهندگی از تابستان سال گذشته، به نظر میرسد تجربیات او یکی از برگهای برنده او بوده است.
ازآنجاکه
مخالفتهای روسیه با دبیر کلی گوترس به موافقت تبدیل شد، ممکن است
امتیازهایی ردوبدل شده باشد، احتمال دارد یکی از معاونان او از روسیه یا
اروپای شرقی باشد.