- شنبه ۲۰ شهریور ۹۵
- ۲۱:۰۹
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، پیام مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت موسم حج امسال که در سایه اقدام ظالمانه آل سعود در محروم کردن مردم ایران از ادای این فریضه صادر شد و نیز بیانات اخیر معظم‌له در دیدار خانواده‌های شهدای فاجعه منا با ایشان سبب به وجود آمدن موج بیداری و آگاهی‌بخشی به افکارعمومی جهان به ویژه مسلمانان و به طور خاص مردم کشورهای عربی درباره ماهیت خطرناک رژیم آل سعود و پیامدهای ناگوار ادامه سیطره این خاندان بر سرزمین مقدس حجاز شده است و هجمه شدید تبیلغاتی و جنگ روانی رسانه‌های سعودی و مواجب‌بگیران آنها بر این مسئله یعنی تاثیرگذاری پیام و بیانات امام خامنه‌ای مهر تایید می‌زند و این رسانه‌ها که هیچ حد و مرزی برای دروغ‌بافی و شایعه‌سازی و شبهه پراکنی قائل نیستند، دروغ بزرگی را به تازگی مطرح کرده‌اند که هر انسان آگاه و باانصافی بر حماقت و جهالت سازندگان این دروغ مهر تایید می‌زنند.
این بوقهای تبلیغاتی و پادوهای مطبوعاتی آنها (تعبیر رهبر معظم انقلاب درباره رسانه‌های مزدور آل سعود) در تلاش برای رفع اتهام از آل سعود و تبرئه آنها به اتهام زنی علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخته تا افکارعمومی را از جنایت بزرگ مدعیان دروغین خدمت به حرمین شریفین و ضیوف الرحمن منحرف کنند، صد عن سبیل الله ... بر اساس آیات قرآن کریم بر رژیم آل سعود تطبیق می‌کند که امسال تعداد قابل توجهی از مسلمانان اعم از ایرانی، سوری، یمنی و حتی عراقی را از ادای فریضه حج محروم کرده است.
در تازه‌ترین دروغی که مواجب‌بگیران آل سعود مطرح کرده‌اند، مدعی شده‌اند که : یک میلیون ایرانی، مناسک حج را در کربلا به جا می‌آورند.
شبکه ماهواره‌ای اسکای نیوز عربی یکی از این رسانه‌های مزدور آل سعود است که شیخ‌نشین امارات راه‌اندازی کرده است و در تبعیت و دنباله‌روی از آل سعود هیچ حد و مرزی برای زیرپا گذاشتن اخلاق حرفه‌ای و ارزش‌های انسانی و اسلامی برای خود نمی‌شناسد، این رسانه دروغ بزرگ« یک میلیون ایرانی برای ادای حج به کربلا می‌روند» را تبلیغ و ترویج می‌کند.
این شبکه اماراتی در راستای تلاش برای مقابله با تاثیرات گسترده پیام اخیر مقام معظم رهبری و بیانات مهم اخیرشان که برای اولین بار ، آل سعود را شجره خبیثه ملعونه توصیف کردند، در دروغی بزرگ برای تخریب وجهه رهبر معظم انقلاب اسلامی و بدبین کردن افکارعمومی مدعی شده است که «رهبر عالی ایران امسال فتوای حج در جوار مراقد مقدسه را صادر کرده است»
این شبکه در حالی دروغ بزرگ فتوای رهبر ایران برای انجام مناسک حج در مراقد مقدسه را مطرح کرده که در ادامه اعلام می‌کند: مقامات عراقی از ورود یک میلیون ایرانی به خاک عراق برای ادای آنچه زیارت عرفه خوانده می‌شود در مرقد امام حسین(ع) در شهر کربلا خبر داده‌اند.
بنابراین، شبکه اماراتی ناخواسته خود را با جمله دوم یعنی ورود یک میلیون ایرانی برای زیارت عرفه(دعای عرفه) محکوم می‌کند.
اسکای نیوز امارات در ادامه تطهیر آل سعود از جنایات بی‌شمارش علیه مسلمانان در یمن، سوریه، عراق و مناطق دیگر و نیز مدیریت فاجعه‌بارش در حج و عمره در تلاش برای تخریب وجهه ایران مدعی می‌شود:«حج به شیوه ایران بر تلاش‌های تهران برای شکاف در صفوف مسلمانان از طریق تبدیل قبله آنها و تحمیل اماکن حج جایگزین به جای آنچه خداوند واجب کرده است، در سایه تدابیر امنیتی شدیدی که مقامات محلی در کربلا برای حفظ امنیت زائران انجام می‌دهند، دلالت می‌کند».
این رسانه اماراتی که از همان ابتدا خط تطهیر استکبار و صهیونیسم جهانی، حمایت از سیاست‌های آل سعود، ترویج و تبلیغ رابطه با رژیم اشغالگر قدس و عادی‌سازی روابط اعراب با غاصبان قدس و دشمن‌سازی و ایران‌هراسی و قرار دادن ایران در جایگاه دشمن امت اسلام به جای رژیم صهیونیستی را در پیش گرفته است، در ادامه با متهم کردن جمهوری اسلامی ایران به تلاش برای سیطره اقتصادی بر اماکن مقدسه عراق به زعم خود ادعا کرد:ایران با اعزام حجاج خود به عربستان برای موسم امسال مخالفت کرد.
رسانه‌های سعودی و مزدوران وابسته به آنها در جهان، شیوه دروغ‌گویی، شبهه‌افکنی و اتهام‌زنی را برای فرار از پاسخ‌گویی آل سعود به سئوالات منطقی و مشروع مسلمانان جهان درباره دلایل بروز فاجعه هولناک سال گذشته در موسم حج در مشعر منا و سقوط جرثقیل در پیش گرفته‌اند.
«سیدهادی سید افقهی» مؤلف و پژوهشگر حوزه غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، درباره پیام مقام معظم رهبری به کنگره عظیم حج و واکنش‌های سعودیها در قبال آن، با اشاره به اشکال تراشی‌های عربستان اظهار داشت: کلام حق مخاطبان خود را پیدا می‌کند؛ لذا معمولاً سخنرانی‌ها، بیانیه‌ها، نامه‌ها و پیام‌های مقام معظم رهبری مخاطبان خود را در سراسر دنیا دارد. با این حال یک لشگر سایبری در فضای مجازی و ناوگان رسانه‌ای توسط دشمن از جمله عربستان سعودی و همپیمانان این کشور در سطح جهان تلاش می‌کنند موانع و اشکال تراشی‌هایی به هر شکل ممکن در برابر این ندای حق افشاگرایانه و تظلم‌خواهانه مقام معظم رهبری ایجاد کنند.
وی تبلیغات ضد ایرانی ناوگان تبلیغاتی سعودیها را مورد توجه قرار داد و افزود: آل سعود از سال گذشته که قتل عام حجاج بیت‌الله الحرام را انجام داد، ناوگان تبلیغاتی و ظرفیت سازی خویش علیه ایران را در سازمان همکاری اسلامی، اتحادیه عرب، سازمان ملل، حوزه‌های علمیه و رسانه‌های خویش به کار گرفت. همان‌گونه که مقام معظم رهبری اشاره فرمودند، دلارهای نفتی آل سعود دهان بسیاری از حکام و حتی نویسندگان و علما را می‌بندد.
سید افقهی تأثیرگذاری پیام رهبر معظم انقلاب را عامل شکل گیری عملیات مشترک رسانه‌ای جبهه سعودی، آمریکایی و صهیونیستی علیه ایران دانست و عنوان کرد: اگر آل سعود از عدم تأثیرگذاری پیام مقام معظم رهبری اطمینان داشت، این همه هزینه را متحمل نمی‌شد و اتحاد و عملیات مشترک با رسانه‌های اروپایی، آمریکایی و صهیونیستی را به انجام نمی‌رساند که مانع رساندن این پیام و حقایق به گوش جهانیان باشد؛ بنابر این پیام رهبر معظم انقلاب طرفداران سعودی را نیز متأثر خواهد کرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی با هوشمندی و ظرافت خاص، از واژه‌های پادوهای مطبوعاتی برای رسانه‌های مزدور آل سعود استفاده کرده‌اند جایی که در پیام اخیرشان به مناسبت موسم حج امسال که آل سعود اجازه نداد حجاج ایرانی در آن شرکت کنند، چنین فرمودند:« آنان که حج را به یک سفر زیارتی ــ سیاحتی فروکاسته و دشمنی و کینه‌ی خود با ملت مؤمن و انقلابی ایران را در زیر عنوان «سیاسی کردن حج» پنهان ساخته‌اند، شیطانهایی خرد و حقیرند که از به خطر افتادنِ مطامع شیطان بزرگ، آمریکا، به خود می‌لرزند. حکام سعودی که امسال صدّ عن سبیل‌اللّه و المسجد الحرام کرده(6) و راه حجاج غیور و مؤمن ایرانی به خانه‌ی محبوب را بسته‌اند، گمراهانی روسیاهند که بقای خود بر اریکه‌ی قدرت ظالمانه را در دفاع از مستکبران جهانی و هم‌پیمانی با صهیونیسم و آمریکا و تلاش برای برآوردن خواسته‌ی آنان می‌دانند و در این راه از هیچ خیانتی روی‌گردان نیستند.
بوقهای تبلیغاتی آنان اعم از سیاستمدارانی که رفتار آنان در برابر صهیونیست‌ها و آمریکا ننگ جهان اسلام است، تا مفتیان ناپرهیزکار و حرام‌خواری که آشکارا برخلاف کتاب و سنّت فتوا می‌دهند، تا پادوهای مطبوعاتی که حتی وجدان حرفه‌ای هم مانع دروغ‌سازی و دروغ‌گویی آنان نیست، تلاش بیهوده می‌کنند که جمهوری اسلامی را در محروم‌سازی حجاج ایرانی از حج امسال، متهم نشان دهند. حکام فتنه‌انگیزی که با تشکیل و تجهیز گروه‌های تکفیری و شرور، دنیای اسلام را گرفتار جنگهای داخلی و قتل و جرح بی‌گناهان کرده‌اند و یمن و عراق و شام و لیبی و برخی دیگر از کشورها را به خون آغشته‌اند؛ سیاست‌بازان از خدا بی‌خبری که دست دوستی به رژیم اشغالگر صهیونیست داده و چشم بر رنج و مصیبت جانکاه فلسطینیان بسته‌اند و دامنه‌ی ظلم و خیانت خود را تا شهر و روستای بحرین گسترده‌اند؛ حاکمان بی‌دین و بی‌وجدانی که فاجعه‌ی بزرگ منا را پدید آورده و با نام خادمان حرمین، حریم حرم امن الهی را شکسته و میهمانان خدای رحمان را در روز عید در منا و پیش از آن در مسجدالحرام قربانی کرده‌اند، اکنون از سیاسی نشدن حج دم می‌زنند و دیگران را به گناهان بزرگی که خود مرتکب شده یا تسبیب کرده‌اند، متهم می‌کنند. آنان مصداق کامل بیان روشنگر قرآن کریمند که فرمود: وَ اِذا تَوَلّیٰ سَعیٰ فِی الاَرضِ لِیُفسِدَ فیها وَ یُهلِکَ الحَرثَ وَ النَّسلَ وَ اللّهُ لایُحِبُّ الفَساد* وَ اِذا قیلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ اَخَذَتهُ العِزَّةُ بِالاِثمِ فَحَسبُه‌و جَهَنَّمُ وَ لَبِئسَ المِهاد».
رهبر معظم انقلاب همچنین در دیدار خانواده‌های شهدای منا و مسجدالحرام با ایشان،با بیان اینکه شجره خبیثه ملعونه آل‌سعود لیاقت اداره حرمین شریفین را ندارد، تأکید کردند: هیئت حقیقت‌یاب فاجعه منا باید تشکیل شود.
ایشان، کوتاهی و بی‌کفایتی آل سعود در این حادثه را، اثبات مجدد بی‌لیاقتی این شجره خبیثه ملعونه در تصدی و اداره حرمین شریفین خواندند و تأکید کردند: اگر راست می‌گویند و در حادثه بی‌تقصیرند، بگذارند یک هیئت حقیقت‌یاب اسلامی ــ بین‌المللی، واقعیات مسئله را از نزدیک بررسی و روشن کند.
معظم له، سکوت دولتها و حتی علما، فعالان سیاسی، روشنفکران و نخبگان جهان اسلام در قبال شهادت 7 هزار زائر بی‌گناه را، «بلای بزرگ امت اسلامی» خواندند و افزودند: حساس نبودن در قبال مسائلی نظیر حادثه سخت و جانکاه منا، مصیبت واقعی جهان اسلام است.
رهبر انقلاب، خودداری حکام سعودی از یک عذرخواهی زبانی را اوج وقاحت و بی‌شرمی آنان برشمردند و افزودند: حتی اگر تعمدی در کار نبوده باشد، این‌همه بی‌تدبیری و بی‌کفایتی برای یک مجموعه حاکمیتی و سیاسی، جرم محسوب می‌شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سخنان خود را در جمع خانواده‌های داغدار شهدای منا با طرح یک سؤال مهم ادامه دادند: وقتی یک رژیم، حتی از اداره میهمانان خدا که برای او درآمدزا نیز هستند عاجز می‌ماند، چه تضمینی وجود دارد که در اوقات مشابه، حوادث مشابه منا روی ندهد؟
ایشان با تأکید به مسئولان کشور برای پیگیری جدی تشکیل هیأت حقیقت‌یاب افزودند: آل سعود اگر به ادعای بی‌تقصیری خود در حادثه منا مطمئن است، دهانها را با پول نبندد و بگذارد هیأت حقیقت‌یاب، مسئله را از نزدیک دنبال کند
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به تلاش دستگاههای تبلیغاتی وابسته برای القای جنایت منا به‌عنوان نمونه‌ای از اختلاف و درگیری «شیعه و سنی» یا «عرب و غیرعرب» افزودند: حامیان تبلیغاتی حکام سعودی در حالی این دروغ محض را تکرار می‌کنند که اکثرِ 7 هزار شهید منا، از جمله تعداد زیادی از شهدای ایرانی، اهل سنت هستند.
ایشان افزودند: آل سعود و تروریستهای جلادِ ساخته و پرداخته دست آنان در یمن و سوریه و عراق، مردم عرب را به خاک و خون می‌کشند، بنابراین برخلاف تبلیغات خباثت‌آلود غربی‌ها، سعودیها حامی مردم عرب نیز نیستند و ماجرای مِنا ربطی به درگیری ساختگی و رسانه‌ای عرب و غیرعرب ندارد.
رهبر انقلاب تأکید کردند: واقعیت ماجرا این است که سعودیهای منفور، یک گروه در درون جهان اسلام هستند که برخی از آنها دانسته و برخی نادانسته به دشمنی با مسلمانان مشغولند و جهان اسلام باید با ایستادگی در مقابل آنان، از اربابان سعودیها یعنی آمریکا و انگلیس خبیث اعلام برائت و بیزاری کند.
در بخشی از پیام حج رهبر انقلاب در توصیف آل‌سعود، از اصطلاح «شجره ملعونه» استفاده شده است. این اصطلاح که برگرفته از متن قرآن کریم است اشاره به ماجرای رؤیایی دارد که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم دیده‌اند. در آیه‌ی 60 سوره‌ی اسرا چنین آمده است: «وَ إِذْ قُلْنا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحاطَ بِالنَّاسِ وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْیَا الَّتِی أَرَیْناکَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَ الشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِی الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَما یَزِیدُهُمْ إِلَّا طُغْیاناً کَبِیراً» : «و چون برایت گفتیم: به‌راستی پروردگارت به مردم احاطه داشته و آن رؤیایی را که به تو نمایاندیم و (نیز) آن درخت لعنت‌شده در قرآن را، جز وسیله‌ای برای امتحان مردم قرار ندادیم. و ما بیم‌شان می‌دهیم، پس ایشان را به‌جز طغیانی بزرگ نمی‌افزاید.»
در تفسیر نمونه آمده است جمعى از مفسران شیعه و همچنین اهل تسنن نقل کرده‌اند رؤیایی که در ابتدای آیه ذکر شده است، اشاره به همان ماجرای معروف پیامبر(ص) دارد که خواب دیدند میمون‌هایی از منبر ایشان بالا و پایین می‌روند و پیامبر بعد از این خواب، بسیار غمگین شدند به‌طوری‌که کمتر می‌خندیدند. این خواب را بسیاری از برجستگان اهل سنت چون خطیب بغدادى، ترمذى، ابن جریر، طبرانى، بیهقى، ابن مردویه و علمای شیعه چون شیخ کلینی نقل کرده‌اند. بر همین اساس، مفسران سنی و شیعه (مانند قرطبی از مفسران معروف اهل سنت در تفسیر الجامع، فخر رازی در تقسیر کبیر و...) این خواب را، دلالت بر روی کار آمدن خاندان بنی‌امیه، بعد از رحلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم گرفته‌اند. خاندانی که با اعمال خود موجب فتنه در جهان اسلام شدند و تاریخ اسلام را از مسیر اصلی خود منحرف کردند.
حال، به کار بردن عبارت شجره ملعونه برای آل‌سعود در پیام حج رهبر انقلاب، بیانگر همان خط منحرفی است که در جهان اسلام به وجود آمده که با رفتار و گفتار خود، موجبات فتنه در بین مسلمین را ایجاد کرده‌اند. همکاری و هماهنگی با شرورترین دشمنان مسلمانان یعنی آمریکا و رژیم صهیونیستی، پشتیبانی مالی و لجستیکی از گروهک‌های تروریستی چون داعش و القاعده، کشتار مردم بی‌گناه یمن، و بی‌کفایتی در ماجرای منای حج گذشته که موجب شهادت 6000 هزار حاجی از سراسر جهان اسلام شد، از نمونه‌های ملعونه بودن این خاندان است.
شبهات وهابیون و عوامل آنها درباره کربلای معلی
در ادامه میتوانید پاسخ به شبهات وهابیون و مزدوران آنها علیه پیروان مکتب اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به ویژه ادعاهایی که آنها درباره کربلا و سفر عشاق الحسین(ع) به این شهر مقدس مطرح کرده، شبهاتی همچون : چرا شیعیان به کعبه اهمیت نمى‌دهند؟، شبهه دوم: چرا شیعیان به کربلا «قبلة‌الاسلام» مى‌گویند؟ شبهه سوم: چرا از دیدگاه شیعیان کربلا برتر از کعبه است؟
به گزارش مشرق، قبله، نماد توحید و جهت و نشانه اسلام و ادیان توحیدی است که ادیان الهی را از دیگر آیینها جدا می کند و به عبادتهای آدمی رنگ خدایی می دهد. خداوند برای هر امتی از امتهای پیشین، قبله مخصوصی تعیین کرده است تا به هنگام نیاز و نیایش، به سوی او متوجه شوند و از توجهات انحرافی در امان بمانند.
نخستین قبله
بیت المقدس، یکی از مقدسترین مکانهایی است که خاستگاه بسیاری از پیامبران بزرگ الهی بوده است و در ادبیات اسلامی نیز جایگاه ویژه ای دارد. مسجدالاقصی را باید یکی از مقدس ترین اماکن اسلامی برای مسلمانان جهان توصیف کرد. این مسجد اولین قبله مسلمانان جایی که در دوران پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی(ص) ایشان به سوی این مسجد به اذن خداوند نماز بپا می داشتند و همچنین سومین حرم شریف پس از مسجد الحرام و مسجد النبی در مکه و مدینه است. مسجد الاقصی به گواه تاریخ نویسان دومین مسجد ساخته شده بر روی زمین پس از بیت الله الحرام محسوب می شود. نقل است که حضرت آدم(ع) آنرا ساخته وزیر بنای آنرا چهل سال پس از ساختن بیت الله الحرام بنا به دستور خداوند نهاده است. بنابراین صرف نظر از اعتقادات دینی ما مسلمانان، قدمت ساخت این مسجد به بیش از یکهزار سال نیز سبب توجه جهانی به این مسجد خواهد بود.
با توجه به موقعیت ممتاز و شرافت بیت المقدس، پیامبر گرامی اسلام(ص) پس از مبعوث شدن به نبوت، مدت سیزده ماه در شهر مقدس مکه به سوی آن نماز خواند.حضرت پس از مهاجرت از شهر مکه به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی، به روش خود ادامه داد و تا مدتها نماز خود را به سوی قبله یهودیان (بیت المقدس) می خواند. این کار تا میانه های ماه رجب سال دوم هجری ادامه داشت.
بهانه جویی یهودیان
پیامبر گرامی اسلام(ص) علاقه زیادی به خانه کعبه داشت. علت علاقه حضرت به کعبه را باید در علاقه بسیار ایشان به حضرت ابراهیم(ع) و آثار او جست وجو کرد. افزون بر این، کعبه قدیمترین خانه توحید بود. از سوی دیگر، حضرت می دانست که بیت المقدس، قبله موقت مسلمانان است و آرزو داشت فرمان قبله بودن کعبه صادر و قبله نهایی تعیین شود. سرزنش ها و تحقیرهای بیش از اندازه یهودیان مدینه نیز باعث شده بود تا این انتظار به اوج خود برسد. اما از آنجا که حضرت تسلیم دستور خداوند بود، این تقاضا را بر زبان جاری نمی کرد. ایشان نیمه های شب از خانه بیرون می آمد و به آسمان نگاه می کرد و با نگاه های انتظار آمیزش، نشان می داد عشق و شوق فراوانی در دل دارد.
پایان انتظار
پیامبر اعظم (ص) برای تغییر قبله مسلمانان لحظه شماری می کرد و در انتظار نزول وحی خداوند بود. قرآن کریم لحظات انتظار را چنین بیان می کند: «نگاه های معنادار تو را به آسمان می بینم و تو را به سوی قبله ای که رضایتت را جلب کند برمی گردانیم». هفده ماه از ورود پیامبر به شهر مدینه گذشته بود که انتظار به پایان رسید و دستور تغییر قبله صادر شد. این دستور در روز پانزده رجب سال دوم هجری در حالی به پیامبر ابلاغ گردید که حضرت، دو رکعت از نماز ظهر را در مسجد بنی سالم به سوی بیت المقدس خوانده بود. در این حال جبرئیل امین نازل شد و بازوان پیامبر را گرفت و حضرت را به سوی خانه کعبه برگرداند. زنان و مردانی هم که در مسجد به پیامبر اقتدا کرده بودند، از حضرت پیروی کردند و به طرف کعبه برگشتند و دو رکعت آخر را به سوی کعبه خواندند. از آن روز، کعبه به عنوان قبله مستقل مسلمانان اعلام گردید. این مسجد هم اکنون نیز در شهر مدینه باقی است و به مسجد ذوقبلتین (دو قبله ای) معروف است.
کعبه
خانه کعبه، شریف ترین مکان در روی زمین است که از سوی خداوند به عنوان پناهگاه و کانون امن اعلام و مقررات شدیدی برای پرهیز از هر گونه درگیری و جنگ و خون ریزی در این سرزمین مقدس وضع شده است؛ به گونه ای که نه تنها انسان ها از هر قشر و گروهی، بلکه حیوانات و پرندگان نیز در امنیت کامل به سر می برند و هیچ کسی حق آزار آنها را ندارد.
از آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت پیامبر و تاریخ اسلام استفاده می شود که خانه کعبه، پیش از حضرت ابراهیم و حتی در زمان حضرت آدم بر پا بود. قرآن کریم می فرماید: «نخستین خانه ای که برای پرستش خداوند برای مردم ساخته شد، در سرزمین مکه بود». بر همین اساس، خانه کعبه کهن ترین مرکز توحید و پرستش ذات خداوند و برای همه مردم شبه جزیره عربستان ارزشمند و قابل احترام بود.
به سوی مسجدالحرام
یکی از برکات تغییر قبله مسلمانان به طرف خانه کعبه، کوتاه شدن زبان مخالفان اسلام بود. یهودیان، مسلمانان را سرزنش می کردند و می گفتند: «ما در تورات خوانده بودیم که یکی از نشانه های پیامبر آخرالزمان، نماز خواندن به دو قبله است، در حالی که ما این نشانه را در ایشان نمی بینیم.» با این بیان، مسلمانان نیز به شک می افتادند و پایه های حکومت اسلامی سست می شد. از سوی دیگر، مشرکان نیز پیامبر اعظم(ص) را به فراموش کردن نخستین خانه توحیدی متهم می کردند. تغییر قبله، زبان هر دو گروه مخالف اسلام را بست. قرآن کریم با اشاره به این مطلب مهم می فرماید: ای پیامبر! از هر کجا خارج شدی، روی خود را به طرف مسجدالحرام کن تا مردم بهانه ای بر ضد شما نداشته باشند».
علل مهم تغییر قبله
بحث تغییر قبله و دلایل آن در تفاسیر مختلف آمده است که دو نمونه را ذکر می کنیم:
1. در تفسیر نمونه ذیل آیه 142 سوره مبارکه بقره آمده است: تغییر قبله یکى از تحولات مهم تاریخ اسلام که موجى عظیم در میان مردم به وجود آورد؛ پیامبر اسلام (ص ) مدت سیزده سال پس از بعثت در مکه، و یک سال و چند ماه بعد از هجرت در مدینه به امر خدا به سوى «بیت المقدس» نماز مى خواند، ولى بعد از آن قبله تغییر یافت و مسلمانان مأمور شدند به سوى«کعبه» نماز بگزارند.مسلمانان در این مدت مورد سرزنش یهود قرار داشتند چرا که بیت المقدس در اصل قبله یهود بود آنها به مسلمانان مى گفتند: اینان از خود استقلال ندارند و به سوى قبله ما نماز مى خوانند، و این دلیل آن است که ما بر حقیم.
این گفتگوها براى پیامبر اسلام و مسلمانان ناگوار بود، آنها از یکسو مطیع فرمان خدا بودند، و از سوى دیگر طعنه هاى یهود از آنها قطع نمى شد، براى همین جهت پیامبر (ص ) شبها به اطراف آسمان نگریسته و منتظر راه چارهای از سوی پروردگار عالمیان بود تا از دست طعنه های یهودیان خلاصی یابد.مدتى از این انتظار گذشت تا اینکه فرمان تغییر قبله صادر شد و در حالى که پیامبر دو رکعت نماز ظهر را در مسجد بنى سالم به سوى بیت المقدس خوانده بود جبرئیل ماءمور شد پیامبر(ص ) را به سوى کعبه بگرداند.
یهود از این ماجرا سخت ناراحت شدند و طبق شیوه دیرینه خود به بهانه جوئى و ایراد گیرى پرداختند. آنها قبلا مى گفتند: ما بهتر از مسلمانان هستیم ، چرا که آنها از نظر قبله استقلال ندارند و پیرو ما هستند، اما همین که دستور تغییر قبله از ناحیه خدا صادر شد زبان به اعتراض گشودند. چرا اینها از قبله پیامبران پیشین رو گردان شدند؟ اگر قبله اول صحیح بود این تغییر چه معنى دارد؟ و اگر دومى صحیح است چرا سیزده سال و چند ماه به سوى بیت المقدس نماز خواندید ؟! خداوند به پیامبرش دستور میدهد به آنها بگو شرق و غرب عالم از آن خداست ، هر کس را بخواهد به راه راست هدایت مى کند. (قل لله المشرق و المغرب یهدى من یشاء الى صراط مستقیم ).
این یک دلیل قاطع و روشن در برابر بهانه جویان بود که بیت المقدس و کعبه و همه جا ملک خدا است ، اصلا خدا خانه و مکانى ندارد، مهم آن است که تسلیم فرمان او باشید هر جا خدا دستور دهد به آن سو نماز بخوانند، مقدس و محترم است ، و هیچ مکانى بدون عنایت او داراى شرافت ذاتى نمى باشد.و تغییر قبله در حقیقت مراحل مختلف آزمایش و تکامل است و هر یک مصداقى است از هدایت الهى ، او است که انسانها را به صراط مستقیم رهنمون مى شود.» (تفسیر نمونه ، جلد 1، صفحه 480 و 481)
2. مرحوم علامه طباطبایی در ذیل همین آیه چنین می نگارند: «قبله قرار گرفتن ، خانه اى از خانه ها چون کعبه ، و یا بنائى از بناها چون بیت المقدس ، و یا سنگى از سنگها چون حجر الاسود، که جزء کعبه است ، از این جهت نیست که خود این اجسام برخلاف تمامى اجسام اقتضاى قبله شدن را دارد، تا تجاوز از آن ، و نپذیرفتن اقتضاى ذاتى آنها محال باشد، و در نتیجه ممکن نباشد که حکم قبله بودن بیت المقدس دگرگون شود و یا لغو گردد.بلکه تمامى اجسام و بناها و جمیع جهات از مشرق و مغرب و جنوب و شمال و بالا و پائین در نداشتن اقتضاى هیچ حکمى از احکام برابرند، چون همه ملک خدا هستند، هر حکمى که بخواهد و بهر قسم که بخواهد و در هر زمان که بخواهد در آنها مى راند، و هر حکمى هم که بکند بمنظور هدایت خلق ، و بر طبق مصلحت و کمالاتى است که براى فرد و نوع آنها اراده مى کند، پس او هیچ حکمى نمی کند مگر به خاطر این که بوسیله آن حکم ، خلق را هدایت کند، و هدایت هم نمى کند، مگر بسوى آنچه که صراط مستقیم و کوتاه ترین راه بسوى کمال قوم و صلاح ایشان است».(ترجمه تفسیر المیزان جلد 1 صفحه :479 و 480)
توضیح بیشتر نیازمند توجه به امور زیر است:
1. بر اساس آیات و روایات، کعبه از زمان پیدایش زمین مکان مبارک و مورد عنایت بوده است قرآن کریم در این مورد می فرماید: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذی بِبَکَّةَ مُبارَکًا وَ هُدًى لِلْعالَمینَ؛ در حقیقت نخستین خانهاى که براى مردم نهاده شده همان است که در مکه است و مبارک و براى جهانیان هدایت است.» طبق برخی از روایات حضرت آدم(ع) خانه کعبه را بنا کرد و خود بر گرد آن طواف کرد. بنابراین کعبه اولین معبد جهانی و قدیمی ترین مرکز توحید، و قبله همه پیامبران الهی از حضرت آدم(ع) تا حضرت خاتم(ص) بوده است.لکن به خاطر مصالحی در ابتدای طلوع خورشید اسلام به طور موقت بیت المقدس به عنوان قبله مسلمین قرار می گیرد:
2. آزمایش الهی: با توجه به این که کعبه متعلق به اعراب ومورد احترامشان بود و آن را سرمایه معنوی نژاد خود می دانستند و انتظار داشتند که در آیین اسلام نیز، کعبه به عنوان قبله انتخاب شود و مسلمانان به سوی کعبه نماز بخوانند، نماز خواندن به سوی بیت المقدس مشکل و برخلاف عادت بود و لذا تعبد و ایمان خاصی را می طلبید و می توانست درجه ایمان و تسلیم اعرابی را که مسلمان می شدند نشان دهد. یعنی در واقع یک امتحان و آزمون برای سنجش مؤمن واقعی از غیر مؤمن بود، قرآن کریم با صراحت این مطلب را بیان می دارد: «وَ ما جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتی کُنْتَ عَلَیْها إِلاّ لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ یَنْقَلِبُ عَلى عَقِبَیْهِ؛ ما آن قبله ای را که قبلا بر آن بودی (بیت المقدس)، تنها برای این قرار دادیم که افرادی که از رسول خدا پیروی می کنند، از آنها که به جاهلیت باز می گردند باز شناخته شوند. در روایتی از امام عسکری(ع) نیز این فلسفه بیان شده است: «مردم مکه هوای قبله شدن کعبه را داشتند و خداوند با قبله قرار دادن بیت المقدس امتحانشان کرد تا معلوم شود چه کسی برخلاف هوای نفس خود، رسول خدا را پیروی می کند.
3. کعبه در آن زمان کانون بتهای مشرکان بود، در حالی که مهم ترین و اولین پیمان دین اسلام مبارزه با بت پرستی و دعوت به پرستش خدای یگانه بود، لذا به مسلمانان دستور داده شد، موقتا به سوی بیت المقدس -پایگاه دین توحیدی و معتقدان به توحید- نماز گزارند تا از شائبه هر گونه توجه به بت ها مبرا باشند و به این ترتیب صفوف خود را از مشرکین جدا سازند و روح تسلیم مطلق در برابر فرمان حق و توحید را در وجود خود نهادینه کنند اما هنگامی که به مدینه هجرت کردند و تشکیل حکومت و ملتی دادند و صفوف آنها از دیگران کاملا مشخص گردید و از امتحان الهی سربلند و پیروز بیرون آمدند دیگر ادامه این وضع ضرورت نداشت، در این هنگام به سوی کعبه قدیمی ترین مرکز توحید و پر سابقه ترن کانون انبیاء باز گشتند.
4. به هر حال حکم قبله قرار گرفتن بیت المقدس از احکام موقتی بود که با تمام شدن مصالح موقتش آن حکم نیز به پایان رسید و لذا پیامبر(ص) انتظار می کشید که فرمان تغییر قبله صادر شد تا این که در نیمه رجب سال دوم هجری دستور تغییر قبله نازل شد: «قَدْ نَرى تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّماءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضاها؛ نگاه های انتظار آمیز تو را به سوی آسمان (برای تغییر قبله) می بینم، اکنون تو را به سوی قبله ای که از آن خشنود باشی باز می گردانیم.»از این آیه استفاده می شود که بیت المقدس قبله موقت مسلمان ها بوده است که پیامبر(ص) انتظار پایان یافتن آن را می کشید.
5. مسدود شدن زبان مخالفان. قرآن کریم یکی از رازهای بزرگ تغییر قبله را اتمام حجت بر مخالفین اسلام ذکر می کند: «لِئَلاّ یَکُونَ لِلنّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ»؛ یکی از مفسران در توضیح این آیه می فرماید: «اگر قبله تغییر نمی یافت -قطع نظر از مصالح که در تغییر قبله بود و به آن اشاره شد- زبان مخالفان بر روی مسلمانان باز می شد، از یک طرف یهود می گفتند ما در «تورات» خوانده ایم نشانه این پیامبر نماز خواندن به دو قبله است و این علامت در او نیست و از سوی دیگر مشرکان ایراد می کردند که او برای احیای آئین ابراهیم آمده است پس چرا خانه کعبه را که نخستین خانه توحید است فراموش کرده است، در این جا تغییر قبله زبان هر دو را بست.»
