- چهارشنبه ۲۴ آذر ۹۵
- ۱۰:۰۲
بیانیه کاخ سفید در پی دستور برجامیِ روحانی
خبرگزاری
مهر: کاخ سفید در بیانیه ای با اشاره به تصمیم تهران برای توسعه «پیشران
هسته ای» جهت بهره گیری در حوزه حمل و نقل دریایی خاطرنشان کرد که طبق
اظهارات رئیس جمهور ایران، هرگونه فعالیت در این زمینه در چارچوب تعهدات
مندرج در «برجام» خواهد بود.
«جاش ارنست» سخنگوی کاخ سفید در بیانیه ای اعلام کرد: که قصد تهران برای توسعه پیشران هسته ای، توافق بین المللی را که به ادعای وی به منظور ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته ای حاصل شد، نقض نخواهد کرد.
«جان کربی» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفت که واشنگتن مطمئن است «آژانس بین المللی انرژی اتمی» که وظیفه بازرسی و نظارت بر سایتهای هسته ای ایران را برعهده دارد، قادر است پایبندی تهران به برجام را بیازماید.
کربی با اشاره به اظهارات رئیس جمهوری ایران گفت که برنامه [توسعه] پیشران هسته ای دریایی «برای هر کشوری بسیار عظیم خواهد بود» و تحقق یافتن آن احتمالاً دهه ها به طول خواهد انجامید.
گفتنی است که «سید حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران روز سه شنبه با صدور حکمی «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران را ملزم کرد تا در واکنش به نقض احتمالی برجام، برنامه توسعه پیشران هسته‌ای را جهت استفاده در حوزه حمل و نقل دریایی آغاز نماید.
رئیس جمهور ایران در نامه ای، آمریکا را به عدم پایبندی کامل به تعهدات مندرج در توافق هسته ای- برجام- متهم کرد. او در این نامه متذکر شد: «با توجه به مصوبه اخیر (کنگره آمریکا) برای تمدید تحریمهای ایران.. من به سازمان انرژی اتمی ایران دستور دادم که طراحی و ساخت پیشران هسته ای جهت بکارگیری در حوزه حمل و نقل دریایی را در دستورکار قرار دهد».
لازم به ذکر است که چندی پیش، مجلس سنای آمریکا لایحه تمدید ده ساله تحریمهای ایران (داماتو)- تا سال ۲۰۲۶- را با ۹۹ رأی موافق و تنها یک رأی ممتنع به تصویب رساند.
البته اعضای کنگره آمریکا مدعی شدند که تمدید «قانون داماتو» ناقض برجام نیست و این قانون به واشنگتن قدرت و اختیارات لازم را جهت تحمیل مجدد تحریمها علیه ایران در صورت نقض این توافقنامه می بخشد.
جمهوری اسلامی ایران نیز در واکنش به این اقدام کنگره آمریکا اعلام کرد که در صورت امضای این مصوبه توسط «باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا، واشنگتن مسئول پیامدهای ناشی از نقض برجام خواهد بود.
از سوی دیگر، یک منبع آگاه در وزارت امور خارجه روسیه روز سه شنبه اعلام کرد که تصمیم ایران برای توسعه پیشران هسته‌ای ناقض برجام نیست. این مقام در این رابطه اعلام کرد که «سیستم های پیشران هسته ای در صنایع دریایی موضوعی است که در حوزه اختیارات هر دولت قرار دارد؛ لذا تصمیم ایران برای احداث واحدهای هسته ای دریایی، ناقض برجام نخواهد بود».
گفتنی است آژانس بین المللی انرژی اتمی که بر برنامه هسته ای ایران نظارت می کند، تاکنون به این تحولات واکنشی نشان نداده است.
مطالب مرتبط با موضوع
مهدی محمدی در وطن امروز نوشت:
یکم- فرمان دیروز رئیس‌جمهور به وزیر خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی ارزش
حقوقی و فنی چندانی ندارد. در این نامه، هیچ نشانه‌ای از انجام یک اقدام
عملی وجود ندارد و صرفا از رئیس سازمان انرژی اتمی خواسته شده برای ساخت
پیشران هسته‌ای کشتی‌ها و تولید سوخت آن، «برنامه‌ریزی» کند.
علاوه
بر این، حتی اگر این برنامه‌ریزی انجام و اجرا هم شود – که من آن را بسیار
بعید می‌دانم - باز هم دکتر صالحی موظف است آن را «در چارچوب تعهدات
بین‌المللی ایران» از جمله برجام، نگه دارد بنابراین اراده‌ای برای خروج از
تعهدات برجامی وجود نخواهد داشت. همچنانکه از ظریف هم خواسته شده برای
اعتراض به آنچه آقای روحانی آن را تعلل و اهمال آمریکا در عمل به تعهداتش
خوانده، «به اجرای مراحل پیش‌بینی شده در «برجام» برای رسیدگی به موارد
نقض» بپردازد که طبعا چیزی بیش از مراجعه به مکانیسم داوری مندرج در برجام
نخواهد بود. می‌دانیم – و آقای ظریف بهتر از همه می‌داند - این مکانیسم
برای ایران قابل مراجعه نیست و ایران هیچ شانسی برای اعاده هیچ‌یک از حقوق
خود با استفاده از این مکانیسم ندارد و سهل است که اگر بر اعتراض خود اصرار
کند، تحریم هم خواهد شد.
دوم- از حیث سیاسی اما این دستور آقای روحانی را باید به مثابه یک اعتراف تاریخی، در روند تحولات مرتبط با امنیت ملی ایران ثبت کرد.
این نخستین‌بار است که آقای روحانی به عنوان رئیس‌جمهور برجام، ولو در
مقام سخن، میان خود و برجام فاصله‌ای می‌گذارد، کارنامه آمریکا در اجرای
برجام را با عباراتی چون «تعلل»، «اهمال» و «نقض» توصیف می‌کند و از واکنشی
سخن می‌گوید که در یک سناریو می‌تواند از طریق افزایش درصد غنی‌سازی،
برجام را بلاموضوع کند. برای دولت و رئیس‌جمهوری که یک سال و نیم است هر
خلف وعده‌ای از جانب آمریکا درباره برجام را لاپوشانی و بیش از آمریکا، به
منتقدان داخلی آمریکا حمله کرده‌اند، این یک چرخش سیاسی کاملا محسوس محسوب
می‌شود که طبعا باید درباره دلایل آن برای مردم توضیح داده شود. وضع برجام،
بویژه باقی بودن تحریمها و برنامه‌ریزی برای تحریمهای بیشتر، مگر چقدر
وخیم شده که دیگر حتی آقای روحانی هم نمی‌تواند آن را انکار کند؟
سوم-
فرمان دیروز روحانی یک نقطه عطف در تکمیل شدن «تجربه برجام» است. برجام از
روز نخست مستعد آن بود که 2 نوع تجربه در ایران خلق کند؛ نخست - تجربه به
پایان رسیدن دوران انقلابی‌گری و آغاز زمانه مذاکره و شراکت با آمریکا و حل
مشکلات کشور از این طریق، و دوم - تجربه غیرقابل اعتماد بودن آمریکا و
مسدود بودن مسیر حل مشکلات کشور از طریق مذاکره و تفاهم با آن. رویه عملی
دولت در یک سال و نیم گذشته این بود که افکار عمومی جامعه ایران را در مسیر
تجربه نوع اول هدایت کند. به همین دلیل گفته می‌شد برجام آفتاب تابانی است
که باید بابت آن شکرگزار بود و به تعبیر آقای روحانی، خود را در آن پیروز
دانست. فرمان دیروز اما برای افکار عمومی جامعه ایران دارای این پیام است
که باید همه آنچه را که تاکنون درباره برجام از قول روحانی و تیمش
شنیده‌اند فراموش کنند، چرا که حقیقت پس پرده‌ای که تاکنون به لطایف‌الحیل
پنهان نگه داشته شده دیگر قابل پوشاندن نیست.
این
فرمان «ابراز بی‌اعتمادی پس از اعتماد» است و بسادگی می‌توان از آن نتیجه
گرفت روحانی هم دیگر از حقانیت راهی که در 3 سال گذشته رفته دفاعی ندارد.
دولت در سال‌های گذشته در مواجهه با هر مشکلی آدرس آمریکا را به ملت داده و
حالا این نامه به ما می‌گوید آن آدرس‌ها یکسره اشتباه بوده است. امروز این
دلواپسان و منتقدان نیستند که می‌گویند نمی‌توان به آمریکا اعتماد کرد،
آمریکا تعهداتش را نقض کرده و باید به آن واکنش نشان داد، بلکه این آقای
حسن روحانی است که از «برنامه‌ریزی برای غنی‌سازی بالای 50 درصد» سخن
می‌گوید و این وزیر امور خارجه او است که از ضرورت منزوی کردن آمریکا در
جهان حرف می‌زند.
چهارم-
لفاظی و مانورهای تبلیغاتی چیزی را حل نخواهد کرد همچنانکه تاکنون نکرده
است. برجام تا امروز منجر به هیچ کاهش واقعا اساسی در تحریمها نشده بلکه
برعکس، در حال تبدیل شدن به زیرساختی برای آغاز دوران جدیدی از تحریم ایران
در دولت آینده آمریکاست. برجام محاسبات آمریکا را به نحو خطرناکی به این
سمت سوق داده که توان پاسخ‌دهی ایران به تهدیدها و اقدامات آمریکا ضعیف شده
و بدتر از آن، این توهم را ایجاد کرده است که تیمی در ایران وجود دارد که
قائل به «زاد و ولد برجام» است.
زمان
آن رسیده است که بر این روند نقطه پایانی نهاده شود و چه بهتر که این کار
توسط دولتی انجام شود که خود برجام را خلق کرده و تا اینجا آورده است. آقای
روحانی اگر حقیقتا به فکر تقویت سیاسی خود در آینده باشد هم باید راهی
برای خلاصی از این بن‌بست بیابد و به مردم نشان دهد همه چیز کشور را فدای
برجام نخواهد کرد. این نامه نشان می‌دهد روحانی هم دیگر امیدی به برجام
ندارد، بنابراین روا نیست مردم بیهوده به برجام امیدوار نگه داشته شوند و
کشور از فرصت امتحان روش‌های جایگزین محروم شود.
پنجم-
اگر فرمان آقای روحانی روی کاغذ بماند و اگر پس از امضای قانون ایسا توسط
اوباما – که رئیس‌جمهور خود گفته آن را نقض برجام می‌داند - گامی عملی و
ملموس برداشته نشود، باید به منتقدان حق داد تصور کنند نامه دیروز هم
ترفندی برای ساکت کردن افکار عمومی و پرش از روی فاجعه تمدید مجدد تحریم
ایران از سوی آمریکا بوده است. اما اگر گام عملی برداشته شود، شاید بتوان
امیدوار بود راهی به روشنایی گشوده شده است.
