بهمن بابازاده: «مهاجرت» در حوزه موسیقی ایران
پرونده غمانگیزی است. در این پرونده گاهی پیش میآمد که دست از تایپ
بردارم و سراغ ترانهها و قطعات چهرههایی بروم که در این گزارش به آنها
پرداخته شده و آثار قبل و بعد از مهاجرتشان را مقایسه کنم. این مقایسه
حسرتی بزرگ برای من در پی داشت؛ حسرت از دست رفتن استعدادهایی که تا سالها
موسیقی ایران میتوانست از هنر و محبوبیت آنها بهرهمند شود.
آنها که ماندند، آنها که برگشتند
آنها
دو دستهاند؛ هنرمندانی که رفتند و جنگیدند و به هر قیمتی توانستند دوام
بیاورند و برنگشتند و دسته دوم آنهایی که رفتند و برگشتند. دسته دوم، قید
همهچیز را زدند و حالا محکوم به گذراندن سالها ممنوعالفعالیت شدن در
ایران هستند تا شاید بتوانند با جلب اطمینان دوباره متولیان فرهنگی، بار
دیگر در کشور فعالیت کنند؛ ولی همین سالهای خانهنشینی و تلاش برای کسب
دوباره مجوز است که مشکلات زیادی را برای آنها به وجود میآورد و کمتر
انگیزه و دل و دماغی برای کار باقی میماند.
پیچیدگی
قانون
نانوشته حاکم بر فضای موسیقی در ایران قانون پیچیدهای است. خواننده و
هنرمند اجازه فعالیت در صدا و سیمای داخلی را ندارد و از سوی دیگر، اگر
آثارش را شبکههای خارجی -با مجوز و اطلاع هنرمند یا بدون آن- پخش کنند،
ممنوعالفعالیت میشود. او هیچ ویترینی جز اینترنت و فضای مجازی ندارد و از
آن طرف برای بقا باید آثارش شنیده شوند تا بتواند ادامه دهد.
خلأ
یک رسانه در انتشار و ارائه آثار موسیقی باعث شده برخی از چهرههای موسیقی
در این سالها جذب سرزمین آرزوهای ذهنیشان شوند و علیرغم موفقیتهای کم و
زیاد در ایران، عطای ماندن را به لقایش ببخشند و رفتن همانا و بعد از یک
دوره کوتاه، پشیمانی همان. پرونده پیش رو بالا و پایینهای این سفر پرخطر
را هدف گرفته است.
اگر قرار باشد در این گزارش به اسامی و
چهرههایی که برای ادامه فعالیتهای موسیقیشان از ایران خارج شدهاند
اشارهای کنیم، با لیست بلندبالایی روبهرو میشویم که بیشتر آنها در
جغرافیای خارج از کشور، نتوانستند موفقیتهایشان در ایران را تکرار کنند.
شادمهر / خیالی نیست
تا
امروز بسیاری از ستارههای موسیقی کشور، تحت تأثیر جریان «شادمهریسم»
توانستهاند به شهرت و محبوبیت برسند. پس از ظهور موج اول موسیقی پاپ در
ایران، «شادمهر» به نوعی یک گزینه متفاوت بود: هم نوازنده و آهنگساز بود و
هم خواننده. بازیگری هم میکرد. اما قرار نبود اوضاع به همین منوال باقی
بماند. روزهای سختی در راه بودند و پس از موفقیت خیرهکننده آلبوم «دهاتی»
ممنوعیتهایی برای شادمهر عقیلی وضع شد که در نهایت آلبوم «آدم و حوا»ی
او را در محاق قرار داد و پس از دو سال آلبوم به صورت غیررسمی منتشر شد.