گروه تلویزیون کافه سینما- رفتن عادل فردوسی‌پور از صدا و سیما برای برنامه‌سازی درباره یورو، به عنوان یکی از مورد حمایت قرار گرفته‌ترین برنامه‌سازان این سازمان، اتفاق مهمی است که نشان دهنده تغییرات مهمی در مسیر آینده کشور، و و اقتصاد فرهنگ است. اتفاقی که جا دارد بیش از این‌ها به آن بپردازیم. در شرایطی که فردوسی‌پور خودش را وقف برنامه‌سازی دولتی کرده بود، و برنامه‌اش 90 هم دیگر قدرت سابق را ندارد، سوال اصلی این جاست؛ آیا روابط میان پورمحمدی، مدیر دولتی حامی فردوسی‌پور با او تغییر کرده، یا قدرت این مدیر سازمان کاهش یافته؟ اتفاقی که اگر بیفتد، نشانه شکل گرفتن سپهر تازه‌ای در عرصه فرهنگ، و رسانه‌های دولتی، در سال‌های آینده خواهد بود.

از جمله روزنامه شهروند در بخشی از گزارش‌اش در این باره نوشته است: عادل فردوسی‌پور در روزهای داغ یورو ٢٠١٦ بیکار نماند. اگرچه او در شبکه ٣ حضور پررنگی ندارد و گاهی فقط بازی‌ها را گزارش می‌کند اما برای تلویزیون اینترنتی آیو ویژه‌برنامه ساخته است. این برنامه که همزمان با برگزاری مسابقات یورو از این تلویزیون اینترنتی پخش می‌شود، «هت‌تریک» نام دارد. هت‌تریک نخستین ویژه‌برنامه ورزشی است که از تلویزیون اینترنتی پخش می‌شود. محتوای این برنامه با سایر ویژه‌برنامه‌هایی که تاکنون ساخته شده متفاوت است و در این برنامه که بعد از مسابقات روزانه روی خروجی سایت قرار می‌گیرد، کارشناسان به تحلیلی متفاوت از بازی‌های انجام شده می‌پردازند. نکته قابل توجه در این برنامه پخش تحلیل‌ها و تصاویری است که از صداوسیما پخش نمی‌شود و درواقع دست عادل فردسی‌پور برای ساخت این برنامه باز بوده و او مثل برنامه‌سازی در صداوسیما محدودیت زیادی نداشته است. فردوسی‌پور برای ساخت این برنامه از همکارانش در برنامه‌های ٩٠ و فوتبال ١٢٠ استفاده کرده است. جالب اینجاست که برای این برنامه استودیویی هم طراحی شده که اجرای آن بر عهده محمدرضا میثاقی است و صدای فردوسی‌پور هم روی ویدیوها شنیده می‌شود. این برنامه کارشناس هم دارد و حتی میشل سالگادو از طریق اسکایپ یکی، دو بازی را هم برای این برنامه کارشناسی کرده است.

عدم استقبال مردم از هت‌تریک
با این‌که حدود ٨،٩ قسمت از پخش این برنامه گذشته اما اهالی رسانه اطلاعی از ساخت و پخش آن نداشتند و درواقع تبلیغی درباره این برنامه نشده بود که هم رسانه‌ها و هم مردم در جریان پخش آن قرار بگیرند. درنهایت هم خود این تلویزیون اینترنتی خبری را تنظیم کرد و برای خبرگزاری‌ها و سایت‌ها فرستاد تا همه در جریان پخش این برنامه از شبکه آیو قرار بگیرند. یکی از دلایلی که مردم از چنین برنامه‌ای استقبال نکردند، می‌تواند جا نیفتادن برنامه‌های اینترنتی در ایران باشد. با شرایط موجود می‌توان نتیجه‌گیری کرد که نخستین برنامه مستقل فردوسی‌پور خارج از تلویزیون تا حالا استقبال خوبی را به دنبال نداشته است.

رانده شدن فردوسی‌پور از تلویزیون
شهروند در ادامه می‌نویسد: اینکه چرا عادل فردوسی‌پور با شهرت زیادش ترجیح داده برای یک تلویزیون اینترنتی برنامه بسازد، در نوع خود عجیب است که فقط خود عادل می‌تواند درباره آن پاسخگو باشد. این‌که صداوسیما نخواسته ساخت ویژه‌برنامه یورو را به فردوسی‌پور بدهد و از دادن پروژه المپیک به تهیه‌کننده برنامه ٩٠ سر باز زده، شاید حاکی از رانده‌شدن فردوسی‌پور از شبکه ٣ باشد. با توجه به بازگشت پورمحمدی (مدیر حامی فردوسی‌پور در صداوسیما) به شبکه سوم سیما، انتظار می‌رفت شرایط فردوسی‌پور بهتر شود اما ظاهرا وضع او با گذشته متفاوت شده است. فردوسی‌پور درحالی دست به برنامه‌سازی اینترنتی ‌زده که مدت‌هاست تعداد زیادی از مخاطبان نود را هم از دست داده است. شاید او هم مثل رضا رشیدپور که با برنامه پرسروصدای «دید در شب» توانست بازگشتی موفق به صداوسیما داشته باشد، با برنامه‌سازی اینترنتی نجات پیدا کند و دوباره اقتدار خود را در تلویزیون به‌دست بیاورد.

همچنین آی سینما، اطلاعات بیشتری درباره تهیه کنندگان برنامه‌های ورزشی سازمان، منتشر کرده است. بر اساس این گزارش در اولین برنامه «بیست چهارده» که دو سال پیش به تهیه کنندگی عادل فردوسی پور به روی آنتن شبکه سه رفت، در اوایل برنامه عادل از حسین ذکایی برنامه ساز و مجری اخبار ورزشی شبکه سه تشکر ویژه‌ای کرد. اما چرا عادل در آن برنامه که از تهیه کنندگی تا سردبیری‌اش به عهده خودش بود از ذکایی مرد در سایه برنامه‌های فوتبالی صداوسیما تشکر ویژه‌ای کرد؟ حسین ذکایی که شاید به واسطه اجرای اخبار ورزشی بیشتر به عنوان یک مجری خبر در کشور شناخته‌می‌شود، سابقه زیادی در خصوص ساخت برنامه‌های ورزشی و فوتبالی را دارد، بعد از این‌که تهیه کنندگی ویژه برنامه مسابقات جام جهانی 2014 را به عادل فردوسی‌پور سپرد، برای مسابقات جام ملت‌های اروپا آنتن را از او پس گرفته و حتی آنها را هم به رضا جاودانی و محمد رضا احمدی سپرد. در این گزارش ضمن اشاره به صرفه‌جویی مالی سازمان، دلیل نسپردن این برنامه به فردوسی‌پور را گران بودن برنامه ویژه جام جهان اعلام کرد. و همچین همچون گزارش شهروند، به این نکته مهم پرداخته شده که روابط میان پورمحمدی از حامیان همیشگی فردوسی‌پور در سازمان، و این تهیه کننده و گزارشگر وارد فاز جدیدی شده است.

اما تابناک از زاویه تازه‌ای به موضوع پرداخته و دلایل شکست اغلب تجربه‌های این چنینی در فضای اینترنت را عنوان کرده است: بعد از رضا رشیدپور، فریدون جیرانی روزنامه نگار و کارگردان سینما که به خوبی تصویر را می‌شناسد نیز یک تاک‌شوی اینترنتی را عرضه می‌کند که با همان تیمش در روزنامه سینما و برنامه هفت تنظیم و ارائه می‌شود. این برنامه گفت وگومحور با وجود دعوت از سلبریتی‌های سینما و طرح مباحث سینمایی اما هنوز نتوانسته اثر چالشی داشته باشد و روحیه خاص جیرانی باعث شده تا او از حدی فراتر نرود و در واقع به قدر کفایت در پرسش‌ها جسارت به خرج ندهد.

جواد یحیوی نیز محور یکی دیگر از برنامه‌های اینچنینی در بستر ویدیویی دیگری شده اما متاسفانه یحیوی حتی در حد جریانی نیز موثر ظاهر نشده و تعارف‌های مکرر با مخاطب و عدم به چالش کشیدن جدی گفت و گوشونده باعث شده تا این برنامه نیز توجه حداقلی را به خود جلب نکند. علاوه بر اینکه فضای هاردتاک در هر دو برنامه جیرانی و یحیوی مشهود نیست، مفهوم عدم وجود ریتم جذاب را در برنامه یحیوی نیز می‌توان حس کرد و مخاطب به هیچ عنوان انگیزه‌ای برای تماشای ادامه گفت و گوی بلند، کند و شلخته ندارد و البته این موضوع، تنها به بخش گفت و گوی این برنامه نیز خلاصه نمی‌شود.

همچنین احسان کرمی در برنامه دیگری با محوریت استعدادهای موسیقی حضور یافت که اگرچه ریتم تند و خوبی داشت اما در بخش گفت و گو همین تعارفات معمول که از پشت صحنه می‌آید و در واقع نتیجه انتقال دوستیِ پشت دوربین به «رینگ گفت و گو» است، باعث شد این برنامه نیز همچون سایر برنامه‌های گفت وگو محور کرمی ریتمی کسل کننده بیابد. حضور آزاده صمدی به عنوان مجری مکمل نیز نتوانست تاثیر آنچنان عمیقی بر ریتم بگذارد. پس از اینکه آزادی صمدی و احسان کرمی، جای خود را به مهراب قاسم خوانی و زهرا عامری دادند نیز اتفاق خاصی نیافتاد و شاید برنامه سست‌تر شد.

حالا عادل فردوسی‌پور نیز این روزها تولید برنامه‌ای اینترنتی برای جام ملت‌های اروپا (یورو 2016) را آغاز کرده که هر قسمت حدود 40 تا 60 دقیقه در فضای مجازی قرار می‌گیرد و با این ادعا تولید شده که کاربران آن شاهد موضوعاتی خواهند بود که در دیگر رسانه‌ها و برنامه‌ها تماشا نخواهند کرد. فردوسی پور را تازه‌ترین چهره‌ای می‌توان تلقی کرد که در این فضا حضور یافته و تصور نمی‌شد او نیز ریسک برنامه‌سازی اینترنتی را پذیرا شود اما ظاهراً رقابت برای حضور در این بستر تازه جدی‌تر از این حرف‌هاست.

این رقابت آنچنان جدی است که محمدرضا حسینیان به عنوان مدیر یکی از وب‌سایت‌های ویدیویی، به واسطه تولید برنامه در بستر اینترنت ممنوع‌التصویر و در واقع تنها سر حسینیان در دوره ریاست محمد سرافراز بر صداوسیما بریده شد تا برخورد با او به عنوان درس عبرتی برای سایر چهره‌ها تبدیل شد و فاصله گرفتن از تولید محتوای آنلاین، در دستور کار قرار گرفت. در واقع برخی مدیران رسانه ملی به این حقیقت پی برده‌اند که VOD با هر مدلی اعم از نتفلیکس یا یوتیوب در ایران توسعه یابد، رقیب تازه‌ای برای تلویزیون شکل گرفته و به همین دلیل، حواشی تازه نیز دور از انتظار نیست.